D
DATU: Ikertzaileak finkatu edo kodetutako eta gertakarietatik ateratako edozein informazio. Zuzenean ezagututako elementua. Ord.: DATO.
DATU BIGUN: Estatistika-mailan maneiatzen zaila den hitzetatik edo irudietatik datorren datua. Ord.: DATO BLANDO.
DATU DESKRIBATZAILE: Ikerkuntza kualitatiboari dagozkion tekniken edo prozeduren bidez jasotako testu-motako edo narraziozko datua. Ord.: DATO DESCRIPTIVO.
DATU ENPIRIKO: Esperientziak errealitateari buruz lortutako datua. Ord.: DATO EMPÍRICO.
DATU GOGOR: Analisi estatistikoa onartu eta termino matematikoetan ulergarri diren zenbakizko balioak adierazten dituen datua. Ord.: DATO DURO.
DATU GORDIN: Inolako itxuraldaketarik jasan ez duen edozein datu-mota. Ord.: DATO BRUTO. Sin.: Datu primario.
DATU KATEGORIAL: Kategoritan sailkatutako datua. Ord.: DATO CATEGORIAL.
DATU KUALITATIBO: Tratamendu estatistikorako zenbaki-forma behar duen zenbaki-formarik ez duen datu kodetua. Ord.: DATO CUALITATIVO.
DATU KUANTITATIBO: Tratamendu estatistikoa onartzen duen zenbaki-formako datu kodetua. Ord.: DATO CUANTITATIVO.
DATU TESTUAL: Lengoaiaren bidez adierazitako informazioa eta idatzizko zerrendetan gauzatua. Ord.: DATO TEXTUAL. Sin.: Datu narratzaile.
DATU-ANALISI: Landu, deskribatu eta interpretatu ahal izateko, bildutako informazioa antolatzen duen ikerkuntza-prozesuko aldia. Ord.: ANÁLISIS DE DATOS. Sin.: Datu-azterketa.
DATU-BASE: Informazioa biltzen duten arloetan antolaturiko erregistro-multzoa, euskarri optikoan edo magnetikoan gordea, ordenadore bidez eskuragarria. Ord.: BASE DE DATOS.
DATU-BILKETA: Antolatzeko, deskribatzeko eta interpretatzeko, informazioa jaso eta biltzen duen ikerkuntza-prozesuaren fasea. Ord.: RECOGIDA DE DATOS.
DATU-BILKETARAKO TEKNIKA: Informazioa lortzeko ikertzaileak erabiltzen duen tresna edo estrategia. Ord.: TÉCNICA DE RECOGIDA DE DATOS. Sin.: Informazio-bilketarako teknika.
DATU-MURRIZKETA: Elkarrizketen, behaketen edo agirien informazioa laburtu eta kodetu egiten duen datu-bilketaren fasea. Ord.: REDUCCIÓN DE DATOS.
DATU-PROZESAKETA: Datuen bidezko eragiketa sistematikoa egitea; adibidez, maneiatu, moldatu, kalkulatu, etab. Ord.: PROCESAMIENTO DE DATOS.
DATU-USTIAPEN: Bildutako datuek eman dezaketen informazio gehiena lortu ahal izateko prozesu-multzoa. Ord.: EXPLOTACIÓN DE DATOS.
DATUEN FIDAGARRITASUN: Egonkortasunari, errepikapenari edo zuhurtasunari dagokion datuen doitasun-maila. Metodologia kuantitatiboan aplikatzen da egonkortasun-irizpide gisa. Ord.: FIABILIDAD DE LOS DATOS. Sin.: Fidagarritasun.
DATUEN TRIANGELAKETA: Iturri desberdinetatik jasotako datuen triangelaketa. Ord.: TRIANGULACIÓN DE DATOS.
DEDUKZIO: Orokorrenetik partikularrenera doan arrazoibidea. Esakuneetatik edo premisetatik abiatuz, bere ondorio enpirikoak ondorioztatzen dituen prozesua. Ord.: DEDUCCIÓN.
DELPHI TEKNIKA: Elkarrizketatzaileak elkarrizketatuek ematen dituzten erantzunen balioztapenen berrikusketak burutu dituenean, erabakiak hartzeko taldean egiten den elkarrizketa-mota. Ord.: TÉCNICA DELPHI.
DENBORA-SEGIDA ANITZEN DISEINU: Funtsean alderaketa ez-baliokideko talde-diseinua da, salbuespen hau duela: menpeko aldagaian denborazko segida anizkorren neurketak burutzea. Ord.: DISEÑO DE SERIES TEMPORALES MÚLTIPLES. Sin.: Kronologia-segida anitzen diseinu.
DENBORA-SEGIDA ETENEKO DISEINU: Epeal jakin batean zehar menpeko aldagaiaren neurri-segida behar duen diseinu kuasiesperimentala, aipatutako segida tratamenduaren bidez eteten delarik. Ord.: DISEÑO DE SERIES TEMPORALES INTERRUMPIDAS.
DENBORA-SEGIDAKO ANALISI: Tratamenduari ekin aurretik honen aplikazioara ohitu bitartean aldagai neurtuaren maiztasunetan bat-bateko aldaketarik izaten den ala ez erabakitzera bideratutako prozedura estatistikoa. Ord.: ANÁLISIS DE SERIES TEMPORALES.
DENBORA-SEGIDAKO DISEINU: Pertsona berberengan eta une desberdinetan (tratamendua aplikatu aurretik eta aplikatu ondoren) menpeko aldagaiaren neurri-segida hartzen duen diseinu kuasiesperimentala. Ord.: DISEÑO DE SERIES TEMPORALES. Sin.: Denbora-segida eta Kronologia segidako diseinu.
DENBORAN ATZERAKO AZTERLAN: Nolabaiteko azken puntutik edo behin betiko estadiotik abiatuz, denboran atzerako analisiaren bidezko kausak ezagutzeko aurrekariei buruzko azterlana. Ord.: ESTUDIO RETROSPECTIVO. Sin.: Denboran atzerako ikerkuntza.
DEONTOLOGIA ZIENTIFIKO: Jarduera zientifikoari dagozkion berezko arau etikoen azterketa. Ord.: DEONTOLOGÍA CIENTÍFICA.
DESBIDERATZE: Batezbesteko balioaren araberako banakako puntuaketen aldea. Ord.: DESVIACIÓN. Sin.: Desbidazio, Desbiderapen eta Sakabanaketa.
DESBIDERATZE ESTANDAR: Batezbesteko balioaren arabera, balioen desbideratze koadratikoen batezbestekoaren erro karratua den (s, s) aldakortasun-adierazlea edo neurria. Ord.: DESVIACIÓN ESTÁNDAR. Sin.: Desbideratze tipiko.
DESKRIBATZAILE: Arlo zientifiko baten esparruan kontzeptu ezaguna identifikatzen duen thesaurusaren terminoa. Ord.: DESCRIPTOR.
DIFERENTZIA ADIERAZGARRI: Huts egiteko "x" baino probabilitate txikiagorekin bi estatistikoren arteko aldea ez dela zorizkoa bakarrik baieztatzeko aukera ematen duen bi estatistikoren arteko aldea. Ord.: DIFERENCIA SIGNIFICATIVA.
DIFERENTZIA EZ-ADIERAZGARRI: Bi datu estatistikoren artean nabaritutako diferentzia ausaz gertatu izana adierazten duen maila. Ord.: DIFERENCIA NO SIGNIFICATIVA.
DIFERENTZIAL SEMANTIKO: Adjektibo bipolarren seriearen bidez pertsonaren arlo semantikoan kontzeptu baten adierazgarritasuna neurtzen duen jarrera-eskala. Adjektibo bipolarren adibideak hauek izan daitezke: ona/txarra, beroa/hotza, etab. Halaber, hitzezko edo hitzezko ez den edozein bizigarriren esanahi konnotatiboa neurtzeko metodoa. Ord.: DIFERENCIAL SEMÁNTICO.
DISEINU: Azterlan batean erabilitako estrategiak biltzen dituen ikertzailearen egitasmoa edo eskema. Ord.: DISEÑO. Sin.: Ikerkuntza-diseinu
DISEINU BIFAKTORIAL MISTO: Lehen faktorea bere balio guztietan subjektu bakiotzari eta bigarrena, mailen kopuruan oinarrituz, subjektu-talde ezberdinei aplikatzen zaizkien diseinu faktoriala. Ord.: DISEÑO BIFACTORIAL MIXTO. Sin.: Bi faktoreko diseinu faktorial misto.
DISEINU EBOLUTIBO: Adina aldagai aske moduan aztertzen duen diseinua. Ord.: DISEÑO EVOLUTIVO.
DISEINU ESPERIMENTAL: Diseinua, non ikertzaileak gertakari edo aldagai esperimentala manipulatu eta taldeetara subjektuak ausaz egokitzen diren. Ord.: DISEÑO EXPERIMENTAL.
DISEINU EZ-ESPERIMENTAL: Ikerlariak bere subjektuak egoerako inolako alderdirik aldatzeko asmorik gabe behatzen eta neurtzen ditueneko ikerkuntza-diseinua. Diseinu korrelazionalak eta deskribatzaileak ere barne hartzen dira. Ord.: DISEÑO NO EXPERIMENTAL.
DISEINU FAKTORIAL: Faktore bakoitzaren efektua, beren mailena eta menpeko aldagaiaren gaineko elkarrekintzenak aztertzen dituen faktore edo aldagai aske bat baino gehiago duen diseinu esperimentala. Ord.: DISEÑO FACTORIAL. Sin.: Esperimentu faktorial eta Faktorezko diseinu.
DISEINU FAKTORIAL MISTO: Subjektuen arteko alderaketa batzuk subjektu barnekoak eta beste batzu subjektuartekoak dituen diseinu faktoriala. Ord.: DISEÑO FACTORIAL MIXTO.
DISEINU FAKTORIAL OSO: Aldagai aske bakoitzarentzat hautatu diren balioen arteko konbinazio posible guztiak erabili ohi diren diseinu faktoriala Ord.: DISEÑO FACTORIAL COMPLETO.
DISEINU GAINERAKOR: Diseinua, non ikerkuntza-pauso edo fase bakoitza aurreko pausoen emaitzetik sortzen den. Ord.: DISEÑO EMERGENTE. Sin.: Rolling diseinu eta Ur-jauziko diseinu.
DISEINU KONTRABALANTZATU: Diseinu kuasiesperimentala, zeinetan pertsona guztiek tratamendu esperimental guztiak, baina ordena desberdinean, jasotzen dituzten. Ord.: DISEÑO CONTRABALANCEADO. Sin.: Subjektu barneko diseinu kontrabalantzatu.
DISEINU KUASIESPERIMENTAL: Diseinua, zeinetan subjektuak kontrol-taldeari eta talde esperimentalari zoriz ezartzen ez zaizkien. Aldagai arrotzen gaineko kontrola galtzen duten diseinuak dira. Ord.: DISEÑO CUASIEXPERIMENTAL.
DISEINU PREESPERIMENTAL: Ikertzaileak aldagai askea manipulatzeko eta esperimentalki kontrolatzeko dituen eragozpenak direla eta, aldagai askearen eta menpeko aldagaiaren artean erlazio kausalak ezartzeko aukera oso mugatuak dituen diseinu esperimentala. Ord.: DISEÑO PREEXPERIMENTAL.
DISEINUAREN FIDAGARRITASUN: Aldagaien arteko erlazioari antzemateko diseinuaren jarraipena edo iraunkortasuna. Ord.: FIABILIDAD DEL DISEÑO.
DISEINUAREN ZORROZTASUN: Diseinuak tratamenduen eragina sumatzeko duen indarra edo zehaztasun-maila. Ord.: RIGOR DEL DISEÑO.
DISKURTSOAREN ANALISI: Emaniko gizarte-talde zehatz baten ekoizpen ideologiko diren heinean, diskurtso sozialak aztertzeko metodo estrukturala. Ord.: ANÁLISIS DEL DISCURSO.
DISTRAKTORE: Erantzun anitzeko item bati eman dakiokeen erantzun erratu bakoitza. Ord.: DISTRACTOR. Sin.: Aukera ez-zuzen.
DIZIPLINANITZEKO TRIANGELAKETA: Diziplina desberdinetatik datozen iturrien triangelaketa. Ord.: TRIANGULACIÓN MULTIDISCIPLINAR.
DOKUMENTATZE: Informazioa bildu, sailkatu eta banatzeko prozesua. Ord.: DOCUMENTACIÓN.