H I Z T E G I A


A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
Q
R
S
T
U
V
W
X
Y
Z

A

ABIADURA-TEST: Denboraldi jakin batean bete behar den zailtasun eskaseko test kognitiboa. Subjektu desberdinen puntuazioen arteko aldea, denboraldi horretan asmatutako item-kopuruan oinarritzen da. Ord.: TEST DE VELOCIDAD.
ACCOUNTABILITY: Hezkuntza-sistema kontrolatu eta hobetzeko ahalegin-multzoa, finantzaketa etengabe handiagotzea eskatuko baitu delako sistemak. Ord.: ACCOUNTABILITY.
AD HOC PROBA: Egoera zehatz baterako bereziki sorturiko proba. Ord.: PRUEBA AD HOC.
ADIERAZGARRI: Adierazgarritasun estatistikoari dagokiona eta, ondorioz, zoriari esleitzen ez dizkiogun gertakarien arteko erlazioei dagokiena. Adierazgarrri/ez adierazgarri bikote kontrajarriko terminoa. Ord.: SIGNIFICATIVO.
ADIERAZLE: Gertakari sozial bat neurtzeko deskribatzaile espezifikoa. Abstrakzio handiagoko mailan defini daitezkeen eta behatu ezin diren prozesuei buruzko neurketa eta datuak ematen dituen informazio behagarria eta zehatza. Ord.: INDICADOR.
ADIMEN-ADIN: Subjektu jakin baten adimen-adina zehazteko, beste azterketari batzuek eskuratutako batezbestekoarekin bat datorrena izan ohi da. Beste azterketari horien aidna izango da subjektuaren adimen-adina. Ord.: EDAD MENTAL.
ADIMEN-TEST: Pertsona baten adimen-gaitasunaren balorazioa adierazten duen oso termino orokorra. Ord.: TEST DE INTELIGENCIA.
ADIMEN ZATIDURA: Adimen-adina eta din kronologikoaren arteko zatidura bider ehun. Ord.: COCIENTE INTELECTUAL.
ADIN KRONOLOGIKO: Gizaki edo animaliak jaiotzetik bizi izan duen denbora. Ord.: EDAD CRONOLÓGICA.
ADITU: Ezagutza-arlo jakin batean informazio handia duen edo izaera bereziko lanak egiteko gaitasun berezia duen pertsona. Ord.: EXPERTO/A.
ADITUEN ERABILPEN: Arlo jakin bateko adituen laguntza, ikerketa edo ebaluazioko atal bateko programaziorako, exekutatzeko edo azterketarako erabiltzea. Ord.: UTILIZACIÓN DE EXPERTOS/AS.
ADOSTASUN: Talde bateko partaide guztiek kontzienteki edo arrazionalki parte hartzen duteneko talde-erabakia. Denek aldi berean duten sentimendua. Ord.: CONSENSO.
ADOSTASUN BIDEZKO BALIOTASUN: Paradigma kritikoaren barruan ikerketen baliotasuna bermatzeko aplikatzen den irizpideetako bat. Irizpide honen arabera, premisa baten sinesgarritasuna ikertzaileak beste partaideekin lortzen duen akordioan oinarritzen da. Ord.: VALIDEZ CONSENSUADA.
ADOSTASUN-PORTZENTAIA: Irizpidearen araberako testen fidagarritasun-koefizientea balioztatzeko prozedura sinplea. Ord.: PORCENTAJE DE ACUERDO.
AERA: American Educational Research Association (Amerikako Hezkuntza Ikerkuntzarako Elkartea). Ord.: AERA.
AGCT PUNTUAZIO: Batezbestekoa 50ekoa eta desbideraketa 20koa dituen puntuazio tipikoa. Ord.: PUNTUACIÓN AGCT.
AGIRI: Azterlan batean informazioa lortzeko balio duen idatzizko edo ahozko materiala. Halaber, datu-basearen erregistroan deskribatutako unitate logikoa. Ord.: DOCUMENTO.
AGIRI PERTSONAL: Ikertzaileek parte hartu gabe egina, aztertutako pertsonentzat balio afektiboa edota sinbolikoa duen agiria. Ord.: DOCUMENTO PERSONAL.
AGIRI-ITURRI: Dokumentazio-zentroaren, erakundearen edo entitate administratiboaren agiri-multzoa. Ord.: FUENTE DOCUMENTAL.
AGIRITEGI: Erabiltzaileen informazio-eskakizunei erantzuteko, agiri-emaitzak aukeratu, landu, zaindu eta erabiltzaileen esku jartzeko zerbitzua. Ord.: CENTRO DE DOCUMENTACIÓN.
AGIRITEGI-IKERKETA: Ikerketa/ebaluazioa gaitzat duten txosten, erregistro eta agirien azterketa. Ord.: INVESTIGACIÓN DE ARCHIVO.
AHOZKO AZTERKETA: Azterketariak ahoz erantzun behar duen proba. Galderak ahoz zein idatziz eginak izan daitezke. Ord.: EXAMEN ORAL.
AHOZKO HISTORIA: Taldeek edo kolektiboek burututako ekintza jakin batzuei buruzko edo denboraldi mugatuei buruzko ahozko kontakizunetan oinarritutako ikerkuntza soziohistorikorako estrategia. Ord.: HISTORIA ORAL.
AIDIPE: Asociación Interuniversitaria De Investigación PEdagógica (Pedagogia Ikerkuntzako Unibertsitatearteko Elkartea). Ord.: AIDIPE.
AINGURAKETA: Atributu bera neurtzen duten zenbait testen zati komunak alderatzeko estrategia. Test hauei zenbait taldek erantzun die. Testaren ainguraketaren bitartez, eskala bera erabiliz, hainbat subjekturen puntuazioak edo item desberdinen parametroak konpara daitezke. Ord.: ANCLAJE.
ALBORAPEN: Emaitzen ondorio kutsakorra. Emaitzen balio errealaren desbideratzea. Ordezkagarria ez den laginetik inferentziak egitetik sortzen den akatsa. Ord.: SESGO.
ALBORAPEN KULTURALA DUEN TEST: Kultura jakin bateko eskarmentuetan oinarritutako itemak barneratzen dituen testa, kultura horretako pertsonek beste kultura bateko aurrekariak dituztenek baino puntuazio altuagoa lortzea eragiten duena. Ord.: TEST CON SESGO CULTURAL.
ALDAGAI: Kategoriatan adieraz daitekeen edo balio desberdinak har ditzakeen ezaugarria edo berezitasuna. Ord.: VARIABLE.
ALDAGAI ARROTZ: Oro har, ikerketaren eginkizun eta helburuetatik kanpo geratzen den edozein aldagai eta aldagai askearekin batera eragitearen arriskua duena. Ord.: VARIABLE EXTRAÑA.
ALDAGAI ASKE: Menpeko aldagaian sortzen dituen ondorioak ezagutzeko, ikertzaileak behatu edo manipulatzen duen aldagaia. Diseinu esperimentalean aldagai esperimentala edo manipulatzailea izendatzen da. Ord.: VARIABLE INDEPENDIENTE.
ALDAGAI AURRESALE: Irizpide/aurresale bikotean, irizpideko aldagaiaren aurresalearen zeregina duen aldagaia. Ord.: VARIABLE PREDICTORA.
ALDAGAI DIKOTOMIKO: Bi kategoria dituen aldagai kualitatiboa. Ord.: VARIABLE DICOTÓMICA.
ALDAGAI ERAGILE: Bere neurtzeko moduagatik definitutako aldagaia. Ord.: VARIABLE OPERATIVA.
ALDAGAI KATEGORIKO: Kategoritan adierazten den aldagaia. Ord.: VARIABLE CATEGÓRICA.
ALDAGAI KUALITATIBO: Kuantifika ezin daitezkeen ezaugarriei edo atributuei dagokien aldagaia; kategoria artifizialetan edo osoak eta elkarrekiko baztertzaileak diren kategoria naturaletan adieraz daitezke. Ord.: VARIABLE CUALITATIVA.
ALDAGAI KUANTITATIBO: Neurri-unitate bati dagozkion zenbakizko balioetan adieraz edo neur daitekeen aldagaia. Ord.: VARIABLE CUANTITATIVA.
ALDAGAI KUTSATZAILE: Egoera esperimentalean aldagai askean efektu sistematikoak dituen aldagaia eta aldagai askearekin batera, honen efektuak ezkutaraziz, eragin dezakeena. Ord.: VARIABLE CONTAMINADORA.
ALDAGAI POLITOMIKO: Eskala jarraituan banangarriak ez diren balioak hartzen dituen aldagaia; adibidez, afiliazio politikoa, ikasturte bateko partaide izatea, etab. Ord.: VARIABLE POLITÓMICA.
ALDAGAIANITZ: Bi aldagairi edo gehiagori dagokiona. Ord.: MULTIVARIADO.
ALDAGAIAREN DEFINIZIO ERAGILE: Aldagaia neurtu edo manipulatzeko burutu beharreko eragiketen edo ekintzen bidezko aldagai-definizioa. Ord.: DEFINICIÓN OPERATIVA DE LA VARIABLE.
ALDAGAIAREN DEFINIZIO ERATZAILE: Beste kontzeptu batzuen bidezko aldagai-definizioa. Ord.: DEFINICIÓN CONSTITUTIVA DE LA VARIABLE.
ALDAKORTASUN: Balioen elkarren arteko homogeneotasunari edo heterogeneotasunari dagokion datu-banaketaren aldaketa. Aldakortasun-neurri nagusiak: desbideratze tipikoa, heina eta bariantza. Ord.: VARIABILIDAD.
ALDI BEREKO BALIOTASUN: Neurtzeko tresna baten eta kanpoko irizpide baten puntuazioen arteko erlazioa adierazten duen baliotasuna. Ord.: VALIDEZ CONCURRENTE.
ANALISI ESTATISTIKO: Azterlaneko datuak antolatu, deskribatu eta aztertzeko estatistikak erabiltzen duen datu-analisia. Ord.: ANÁLISIS ESTADÍSTICO.
ANALISI INDUKTIBO: Indukzioaren bidezko analisia, datuetatik edo behaketetatik kategoriatara doana. Ord.: ANÁLISIS INDUCTIVO.
ANALISI KONTZEPTUAL: Esanahi esentziala edo generikoa, esanahi desberdinak eta kontzeptuaren erabileraren ezaugarriak deskribatzen dituen kontzeptuaren esanahiaren analisia. Ord.: ANÁLISIS CONCEPTUAL.
ANALISI KUALITATIBO: Metodologia kualitatiboari dagokion zenbakizko ez diren datuen analisia. Ord.: ANÁLISIS CUALITATIVO.
ANALISI KUANTITATIBO: Metodologia kuantitatiboari dagokion zenbakizko datuen analisia. Ord.: ANÁLISIS CUANTITATIVO.
ANALISI-UNITATE: Gertakaria analizatzeko erabiltzen den oinarrizko informazio-unitatea. Ord.: UNIDAD DE ANÁLISIS.
ANALOGIA-TEST: Test mota bat. Bertan azterketariari objetu bi edo gehiagoren arteko antzekotasuna zehazteko ahalmena erabilarazten zaio. Ord.: TEST DE ANALOGÍAS.
ANIZTASUN: Errealitatea azaltzeko hainbat printzipiotara jotzen duen doktrina. Ord.: PLURALISMO.
ANTIPOSITIBISMO: Positibismoari kontrajartzen zaion pentsamendu-korrontea, ezagutza zientifikoa eskuratzeko haren ikusmolde monolitikoa kritikatzen duena. Ord.: ANTIPOSITIVISMO.
ANTZEMATE-ITEM: Itemaren erantzuleak aukerazko erantzun-sortaren aurrean erantzun zuzena ezagutu edo identifikatu behar duen item. Ord.: ITEM DE RECONOCIMIENTO.
APLIKAZIORA BIDERATUTAKO IKERKUNTZA: Arazo zehatzei erantzuna emateko ezaguerak eskuratzera bideratutako ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN ORIENTADA A LA APLICACIÓN.
AQUAD: (Analysis of QUAlitative Data). Datu testualak analizatzeko informatika-programa. Ord.: AQUAD.
ARAU: Erreferentzia-talde batek betetako testean puntuazioaren banaketa azaltzen duen txostena, gehienetan taula itxura duena. Era berean, ebaluazioak zuzendu eta erabiltzen aditu direnek, haren balio edo kalitatearen neurketa bidez, onartutako printzipioak. Banakakoaren balioa edo talde jakin baten jardun ohikoa osatzen duten balioen banaketa. Ord.: NORMA.
ARAU NAZIONAL: Nazio bateko laginetan oinarritutako pertzentil-maila, puntuazio estandar eta bestelako araua. Ord.: NORMA NACIONAL.
ARAUPETUTAKO PUNTUAZIO: Banaketa normaleko puntuazio tipikoa. Ord.: PUNTUACIÓN NORMALIZADA.
ARAZO IREKI: Sorburua esperientzian duen ikerkuntza-arazoa. Ord.: PROBLEMA ABIERTO.
ARAZO ITXI: Bere jatorria esparru teoriko batean duen ikerkuntza-arazoa. Ord.: PROBLEMA CERRADO.
ARAZOAREN BALORAZIO: Ikerkuntza-arazoak bete beharreko baldintzen ebaluazioa, hots, hura erreala, egingarria, garrantzizkoa eta ebazkarria ote den ebaluatzea. Ord.: VALORACIÓN DEL PROBLEMA.
ARAZOAREN FORMULAZIO: Ikerkuntza-arazoaren azalpena, beraren funtsezko alderdi eta erlazioetara bihurtuz. Ord.: FORMULACIÓN DEL PROBLEMA.
ARAZOAREN IDENTIFIKAZIO: Ikerkuntza-arazoa esparru problematikotik ateratzea eta isolatzea . Ord.: IDENTIFICACIÓN DEL PROBLEMA.
ARAZOAREN PLANTEAMENDU: Ikerkuntza-arazoa identifikatu eta azaltzen den ikerkuntza-prozesuaren fasea. Ord.: PLANTEAMIENTO DEL PROBLEMA.
ARRAZOI-ESKALA: Ezaugarri batek duen pertsonen, objektuen edo gertakizunen arteko proportzioa adierazteko 0 balio erreala duen neurketa-eskala. Tarte-estalaren propietateez gain, 0 puntua ez da hautazkoa, absolutua baizik (gabezia). Ord.: ESCALA DE RAZÓN.
ASMATZEAREN PROBABILITATE-INDIZE: Item batean asmatzeko posibilitatea 0adierazten duen indizea. Item baten erantzun zuzenen kopuruaren eta proban puntuazio orokor bera ateratzen dutenen kopuruaren arteko zatidura da. Ord.: ÍNDICE DE PROBABILIDAD DE ACIERTO.
ASSESSMENT: Neurtu edo deskribatu egiten duen edozein prozedura. Gehientsuenetan, hainbat informazio aintzakotzat hartzen da gizaki jakin bati buruzko iritziren bat lortzearren. Ord.: ASSESSMENT.
ATZERABEGIRAKO: Iragana ikuskatzeari dagokiona. Atzerabegirako/etorkizuneko bikote kontrajarriaren terminoa. Ord.: RETROSPECTIVO.
ATZERAELIKADURA: Outputen zati bat sistema bereko inputean erabiltzea. Ikus halaber FEEDBACK. Ord.: RETROALIMENTACIÓN.
AUDIENTZIA: Ebaluazioaren bidez erabakiak har ditzaten orientazioa jasotzen duten eta ebaluazioan interesa duten pertsonen multzoak. Ord.: AUDIENCIA.
AUDITORIA: Ikerketaren sinesgarritasuna erabakitzeko estrategia, auditore batek azterlan baten egiatasuna zehazteko erabili ohi duena. Ord.: AUDITORÍA.
AUKERA: aukera anitzeko item bateko erantzunetako bat. ord.: ALTERNATIVA.
AUKERA ANITZEKO GALDERA: Erantzun zuzena bat bakarra izanik, erantzun anitzetarako aukera uzten duen galdera. Ord.: PREGUNTA DE ELECCIÓN MÚLTIPLE.
AUKERA ANITZEKO ITEM: Arazo bat azaltzen duen enuntziatuan ondorenean konponbide batzuk aukeran agertzen dituen itema. Aukera horietatik bat edo gehiago izan daitezke zuzenak eta gainerakoak distraktore izaten dira. Erantzuleari erantzun egokiena aukera dezala eska dakioke. Ord.: ÍTEM DE ELECCIÓN MÚLTIPLE.
AUKERA ANITZEKO ITEM KONPLEXU: Aukera guztiak zuzenak izan ditzakeen aukera anitzeko item. Ord.: ÍTEM DE ELECCIÓN MÚLTIPLE COMPLEJO.
AUKERA FINKOKO GALDERA: Galdetegi edo elkarrizketan, erantzunak adierazitako auketa batzuetara mugatuak dituen galdera. Ord.: PREGUNTA DE ALTERNATIVA FIJA.
AUKERAKO ERANTZUN: Erantzunen aukerak aurrez prestatuak eskaintzen dituzten testak (aukera anitzekoak, zuzen-okerrekoak, e.a.). Ord.: RESPUESTA DE OPCIONES.
AUKERAZKO BEHAKETA: Behaketa eskuhartzailearen prozesuaren hirugarren fasea, zeinetan egoerari buruz lorturiko ezagueran oinarrituz, ikertzaileek informazio adierazgarria ematen duten gertakariak edo portaerak aukeratzen dituzten. Ord.: OBSERVACIÓN SELECTIVA.
AURKAKOEN ARTEKO EBALUAZIO-DISEINU: Ebaluazio-diseinua, zeinetan bi ebaluatzaile-taldek programa baten alde onak eta txarrak aztertzen dituzten. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN ADVERSARIA.
AURRETIKO: Egoera baten aurrekoa den eta horrekin nolabaiteko kausazko erlazioa duen gertakaria. Ord.: ANTECEDENTE.
AUSAZKO: Zoriaren menpekoa, probabilitatearen legeen araberakoa. Ord.: ALEATORIO.
AUSAZKO LAGIN: Populazio batetik zoriz ateratako lagina. Ord.: MUESTRA ALEATORIA.
AUSAZKO NEURKETA ERRORE: Zoriak edo kasualitateak eragindako errorea da, ez sistematikoa. Benetako puntuazioaren teorian erabiltzen den errore-mota da. Ord.: ERROR DE MEDIDA ALEATORIO.
AUTOBEHAKETA: Behatzailea eta behatua pertsona berbera direneko behaketa-mota berezia. Ord.: AUTOOBSERVACIÓN.
AUTOBIOGRAFIA: Pertsona baten bizialdiaren kontakizuna edo kontakizun-multzoa, pertsonak berak idatzia. Ord.: AUTOBIOGRAFÍA.
AUTOEBALUAZIO: Norberak egindako lana eta jarduerak baloratzen direnean. Kasu honetan ebaluazioaren objektua eta eragilea pertsona bera dira. Ord.: AUTOEVALUACIÓN.
AUTOEBALUAZIO-TRESNA: Pertsonek beren proiektu, programa edo irakaskuntza-materialari buruzko judizioak egiteko erabiltzen dituzten tresnak. Ord.: INSTRUMENTO DE AUTOEVALUACIÓN.
AUTOINFORME: Ebaluatua izaten ari den gizakiak berak ematen duen informazioa, gehientsuenetan galdera-sorta bati erantzunez ematen duena. Ord.: AUTOINFORME.
AUTORITATE-METODO: Informazioa duten pertsonen ospean oinarritzen den ezagutza-metodoa. Ord.: MÉTODO DE AUTORIDAD.
AUTOTEST: Gizakiak bere buruari jar diezaiokeen proba, hainbat eduki, helburu edo prozesu eskuratu dituen ala ez egiaztatzeko. Ord.: AUTOTEST.
AZPITEST: Izaera edo nortasun berezia duten eta puntuazio bat lor daitekeen testaren zatietako bakoitza. Ord.: SUBTEST.
AZTERKETA: Irakaskuntza-prozesuaren ondoren, ikasleen ezagutzak, trebetasunak, eskuratutako lorpenak eta azalpenerako egokitasuna baloratu nahi dituen teknika eta jarduera. Ord.: EXAMEN.
AZTERKETA PILOTU: Proposatutako proiektu edo programak emaitza egokiak lortzea bideragarria den jakiteko metodoak frogatzeko aurreazterlan laburra. Ord.: ESTUDIO PILOTO.
AZTERLAN-EGUNKARI: Geroagoko beste aldi batean aztertu eta interpretatu ahal izateko partaideek beren jardueren berri idatziz jasotzen duten ikerkuntza-teknika. Ord.: ESTUDIO DIARIO.
B
BABYTEST: Umeentzako bakarkako testak. Lehen hilabetetik 3 edo 5 urte bitarteko garapena baloratzea dute helburu, gerta daitezkeen desbideratzeak barne, Ord.: BABYTEST.
BALIDATU: Aztertu edo neurtu nahi denerako, testa edo informazio-bilketarako teknika baliagarria den ala ez frogatzeko nabaritasunak edo frogak eman. Ord.: VALIDAR.
BALIDAZIO: Balidatzeko ekintza. Ord.: VALIDACIÓN.
BALIO: Aldagai kuantitatiboak har dezakeen puntuazioa edo maila. Era berean, objektuak helburu batekiko duen garrantzia. Ord.: VALOR.
BALIO ESKALARRAK: 1 eta 11 bitarteko puntuazioa, jarrera-eskalako itemen arabera egokitua eta "itxurazko tarte berdinak" metodoaz egindakoa. Balio hauek era ordinalean kokatzen dute item bakoitza neurtutako continuumean, egokitasun-desegikotasun deituriko muturren artean. Ord.: VALORES ESCALARES.
BALIO-JUDIZIO: Pertsona, gertaera edo argudio bati buruzko balioztatze-erreakzioa. Ord.: JUICIO DE VALOR.
BALIOKIDETASUN: Berdinak edo antzekoak izateko pertsonen, tresnen edo datuen kualitatea. Balio berekoa. Ord.: EQUIVALENCIA.
BALIOKIDETASUN-KOEFIZIENTE: Proba baten fidagarritasuna adierazten duen forma paraleloen prozeduraren bidez lortutako fidagarritasun-koefizientea. Ord.: COEFICIENTE DE EQUIVALENCIA.
BALIOTASUN: Metodo batek edo teknika batek neurtu nahi omen duenaren eraginkortasun-maila. Era berean, esperimentuen kasuan, baina baita orokorrean ere, azterlan baten emaitzak aldagai aske(ar)en tratamenduaren eraginari zor zaizkiola ziurta daitekeen maila. Ord.: VALIDEZ.
BALIOTASUN DISKRIMINATZAILE: Test batzuek duten ezaugarria. Aldagai desberdinak neurtzen dituzten testak prozedura berdina erabiliz talde berari aplikatuta, emaitza desberdinak ematen badituzte, test horiek baliotasun diskriminatzailea dutela esango dugu. Ord.: VALIDEZ DISCRIMINANTE.
BALIOTASUN ENPIRIKO: Datu enpirikoen baliotasunari dagokiona. Ord.: VALIDEZ EMPÍRICA.
BALIOTASUN GURUTZATU: Test-egileek jasotako datuak berriz aztertzeko erabiltzen duten prozedura, horretarako proba talde desberdinetan berriz erabiliz. Ord.: VALIDEZ CRUZADA.
BALIOTASUN TEORIKO: Proba bat balioztatzeko argudio logiko edo arrazoizkoetan -ez datu enpirikoetan- oinarritzen den baliotasuna. Ord.: VALIDEZ TEÓRICA.
BALIOTASUN-INDIZE: Probaren elementuen eta probak neurtu nahi duen elementuaren arteko erlazio-maila adierazten duen indizea. Ord.: ÍNDICE DE VALIDEZ.
BALIOTASUN-KOEFIZIENTE: "X" aldagai aurresalearen eta "Y" irizpideko aldagaiaren arteko eralazioa adierazten duen probaren korrelazio-koefizientea. Od.: COEFICIENTE DE VALIDEZ.
BALORAZIO: Objektu batek aldagai batean duen kokagunea ezartzearen ekintza (adibidez, ikasleak probatu eta emaitzen berri ematea). Ord.: VALORACIÓN.
BANAKAKO TEST: Aldiko bati bakarrik aplika dakiokeen testa. Ord.: TEST INDIVIDUAL.
BANAKETA NORMAL: Batezbestekoari dagokionez, aldagai bateko balioen banaketa simetrikoa eta maximo bakarrekoa. Ord.: DISTRIBUCIÓN NORMAL.
BAREMAZIO: Proba edo testa erabiliz lortutako puntuazioak esanguratsu bihurtzeko erreferentzia egoki eta koherentearen antolaketa. Ord.: BAREMACIÓN.
BAREMO: Zuzeneko puntuazioak araupetutako puntuazioekin erlazionatzen dituen taula. Emaitzen ebaluazioaren aurretiko ohar-taula, non egon daitekeen erantzun bakoitzaren balioa adierazten den. Ord.: BAREMO.
BARNE-BEHAKETA: Norberak bere eduki mentalei buruz, esperimentu-baldintzetan, burutzen duen autobehaketa kontrolatua oinarritzat hartzen duen azterlan- edo ikerketa-metodoa. Ord.: INTROSPECCIÓN.
BARNE-EBALUAZIO: Programako pertsonek egindako ebaluazioak, ebaluaziorako pertsona bereziak aritu direnak ere barne direlarik, hau da, baita programaren ekoizpen, idazketa edo zerbitzuen ataletatik kanpoko pertsonak aritu direnekoak ere. Ord.: EVALUACIÓN INTERNA.
BARNEKO SENDOTASUN-INDIZE: Item bakoitzaren eta item guztiez osatutako multzoaren arteko korrelazioaren bidez, proba baten sendotasuna adierazten duen indizea. Ord.: ÍNDICE DE CONSISTENCIA INTERNA.
BARNEKO SENDOTASUN-KOEFIZIENTE: Bi erdien prozeduraren bidez lorturiko probaren sendotasuna adierazten duen fidagarritasun-koefizientea. Gaur egun Cronbach-en Alfa, Kuder Richardson eta Rulon prozedurak ere erabiltzen dira. Ord.: COEFICIENTE DE CONSISTENCIA INTERNA.
BATEZBESTEKO: Laginaren edo taldearen balio guztien batura zati balioen kopurua eginda sortzen den adierazle edo joera nagusiko neurria. Ord.: MEDIA.
BATEZBESTEKO ARITMETIKO: Ikus BATEZBESTEKO. Ord.: MEDIA ARITMÉTICA.
BAZTERTU: Soziometrian, bere taldeko kideek errefusatu duten subjektua. Ord.: RECHAZADO/A.
BEHAGARRI: Errepikagarria den proba edo prozedura erabiliz hauta daitezkeen unibertso-elementuetako bakoitza. Ord.: OBSERVABLE.
BEHAKETA: Sistematikoki gidatutako eta kontrolatutako objektuen, gertaeren eta prozesuen pertzepzioa. Gertakariak aldatzeko inolako asmorik gabe hauek deskribatzen dituen ikerkuntza-tekniken multzoa. Ord.: OBSERVACIÓN.
BEHAKETA DESKRIBATZAILE: Behaketa eskuhartzailearen prozesuaren lehenengo fasea, zeinetan egoera osoaren eta partaideen behaketa orokorra egiten den. Ord.: OBSERVACIÓN DESCRIPTIVA.
BEHAKETA EGITURATU: Behatu nahi den gertakaria izan ohi den ingurune naturalean burututako behaketaren bitartez gauzatutako datu-bilketarako plangintza, non ikerlaria egoeraz nolabaiteko kontrola izaten saiatzen den. Ord.: OBSERVACIÓN ESTRUCTURADA.
BEHAKETA ESKUHARTZAILE: Eszenatokian behatutako subjektuen eta behatzailearen arteko elkarrekintza soziala badagoela adierazten duen ikerkuntza-estrategia. Ord.: OBSERVACIÓN PARTICIPANTE.
BEHAKETA EZ-ESKUHARTZAILE: Behatutako subjektuak edo taldeak behatzailearen ezagutzarik ez duteneko behaketa. Ord.: OBSERVACIÓN NO PARTICIPANTE.
BEHAKETA EZ-SISTEMATIKO: Kategoriak zehatz definitu gabe dituen behaketaren bitartez datuak biltzeko plangintza ez-sistematikoa. Hautazko kodea egituratzeko lehen faseetan erabili ohi da. Ord.: OBSERVACIÓN NO SISTEMÁTICA.
BEHAKETA FOKALIZATU: Behaketa eskuhartzailearen bigarren fasea, zeinetan ikerkuntzaren helburuetan oinarrituz, behaketa alderdi espezifikoetan biltzen den. Ord.: OBSERVACIÓN FOCALIZADA.
BEHAKETA IRAUNKOR: Garrantzia duten eta ez duten datuen arteko bereizketa egiteko eta datu zehatzak lortzeko, behaketa oparoan oinarritzen den ikerkuntzaren sinesgarritasun-estrategia. Ord.: OBSERVACIÓN PERSISTENTE.
BEHAKETA IREKI: Pertsonek behaketapean daudela dakiteneko behaketa. Ord.: OBSERVACIÓN ABIERTA
BEHAKETA JARDUNKOR: Egitasmo, egitura edo aurretiko diseinutik abiatzen den behaketa sistematikoa. Ord.: OBSERVACIÓN ACTIVA.
BEHAKETA KONTROLATU: Behaketa oso egituratu eta planifikatua, aztertua edo behatua izan denak ez-artifizialtzat jotzen duena. Ord.: OBSERVACIÓN CONTROLADA.
BEHAKETA NATURAL: Behaketapean dagoen gertakaria izan ohi den ingurune naturalean burutzen den behaketa bidezko datu-bilketarako plangintza; ikerlariak ez du inolako eraginik ingurune horretan. Ord.: OBSERVACIÓN NATURAL.
BEHAKETA PASIBO: Helburu zehatzik ez duen kontrolik gabeko behaketa; honek kasual, subjektibo eta zientziaurreko bilakarazten du behaketa. Ord.: OBSERVACIÓN PASIVA.
BEHAKETA SISTEMATIKO: Gertakarien zerrenda egiteko kategorizazio-sistemaren bat erabiltzen duen behaketa planifikatua. Ord.: OBSERVACIÓN SISTEMÁTICA.
BEHAKETA-DISEINU: Behaketa-prozesuko etapen diseinua. Datuen bilketa eta analisia egituratu eta sistematizatzeko behaketa-prozesua eratzen duen fase-multzoari dagokion ekintza-programa orokorra. Ord.: DISEÑO OBSERVACIONAL.
BEHAKETA-ERREGISTRO: Kode edo sinbolo bidezko behaketen erregistroa. Ord.: REGISTRO OBSERVACIONAL.
BEHAKETA-ESKALA: Behatzen diren gizakien ezaugarrien bilketa-lan sistematikorako balio duen gailua. Behatzaileak jarrera-kategoria bakoitzari (behaketa-unitateari) balio bana ezar diezaioke, aldi berean maiztasuna nahiz intentsitate-maila zehaztuz. Kalifikazio hau kualitatiboa edo/eta kuantitatiboa izan daiteke. Ord.: ESCALA DE OBSERVACIÓN.
BEHAKETA-KATEGORIAK: Behaketapeko gertakaria erregistratzeko aukera eskaintzen duten moten definizio operatiboak. Ord.: CATEGORÍAS DE OBSERVACIÓN.
BEHAKETA-LAGINKETA: Portaera osoaren adierazle izateko moduko portaera-segmentuak ateratzeko teknika. Ord.: MUESTREO OBSERVACIONAL.
BEHAKETA-SISTEMA: Oso murriztaileak ez diren aurrez identifikaturiko egoeretan erabiltzen den kategoria-sistema. Ord.: SISTEMA DE OBSERVACIÓN.
BEHAKETA-TEKNIKAK: Datu-bilketarako behaketa erabiltzen duen teknika-multzoa. Ord.: TÉCNICAS DE OBSERVACIÓN.
BEHAKETA-UNITATE: Segmentazio edota bilketa beharrik izan gabe, behatzailearentzat berezko esanahia duen portaera-gertakari bakoitza. Ikus halaber JOKABIDE-UNITATE. Ord.: UNIDAD DE OBSERVACIÓN.
BEHAKETAREN ARAZO: Ausazko bi aldagairen arteko erlazioa aztertzen den arazo oro. Ord.: PROBLEMA DE OBSERVACIÓN.
BEHAKETAREN BALIOTASUN: Behaketa behatutako errealitatearekin zein neurritan bat datorren adierazten duen maila. Ord.: VALIDEZ DE LA OBSERVACIÓN.
BEHAKETAREN FIDAGARRITASUN: Behatzaile aske desberdinen arteko adostasun-maila. Ord.: FIABILIDAD DE LA OBSERVACIÓN.
BEHAKETAZKO DATU: Zuzeneko behaketaren bidez eskuratutako datua. Ord.: DATO OBSERVACIONAL.
BEHATZAILE: Behaketa egiten duen pertsona. Ord.: OBSERVADOR/A.
BEHATZAILE PARTEHARTZAILE: Talde edo erakunde baten jokabidea aztertzeko, talde edo erakunde horretan barneratu eta bertako partehartzaile arrunt gisa diharduen behatzailea . Ord.: OBSERVADOR/A PARTICIPANTE.
BEHATZAILEAREN EFEKTU: Behatzaileek informatzaileengan sor dezaketen eragina. Eragin honek indargabetu egin dezake behaketaren emaitza. Ord.: EFECTO DEL/A OBSERVADOR/A.
BENETAKO PUNTUAZIO: Gizaki berberak test bera behin eta berriz eginez gero lortuko lukeen batezbestekoa litzateke. Bere benetako puntuazio hipotetikoa litzateke. Ord.: PUNTUACIÓN VERDADERA.
BERRIEMAILE NAGUSI: Landa-azterlanetan etnografoek informazio-iturri eginkizunerako hautatutako pertsona. Ord.: INFORMANTE CLAVE.
BERRIKUNTZA: Metodo edo ekintza berriak sartzea eta zabaltzea. Ord.: INNOVACIÓN.
BERRIKUNTZA-EBALUAZIO: Estrategia berritzaileak garatzeko, aldaketen eta ekimenen eraginkortasunaren ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN DE LA INNOVACIÓN.
BESTERENGANAGARRITASUN: Ikerketaren emaitzak beste egoera batzuetan eta beste pertsona batzuengan erabiltzea zilegi den ala ez aztertzen duen metodologia kualitatiboaren zuhurtasun-irizpidea. Ord.: TRANSFERIBILIDAD.
BEZERO: Ikertzaile/ebaluatzailea kontratatzen duen pertsona, talde edo erakundea. Ord.: CLIENTE/A.
BI ERDIEN TEKNIKA: Test edo proba osatzen duten balio bereko bi item-azpimultzoen korrelazioan oinarritutako fidagarritasun azterketa. Ord.: TÉCNICA DE LAS DOS MITADES.
BIBLIOGRAFIA: Agiriak identifikatzeko eta deskribatzeko teknika-multzoaren bidez diziplina baten ezagutza zientifikoa errazten duen zientzia laguntzailea. Gai zehatz bati dagokion garrantzizko testu-zerrenda (liburuak, eskuliburuak, artikuluak, etab.). Ord.: BIBLIOGRAFÍA.
BIBLIOGRAFIA GRIS: Argitaratzeko ohiko bideak jarraitzen ez dituen bibliografia; normalean eskutitzak, apunteak, oharrak, etab. izaten dira. Ord.: BIBLIOGRAFÍA GRIS.
BIBLIOGRAFIA-BERRIKUSPEN: Ikerkuntza-arazoari buruzko ezagutza berrikusten duen ikerkuntza-prozesuaren fasea. Ord.: REVISIÓN BIBLIOGRÁFICA.
BIDERAGARRITASUN: Ebaluazioak praktikan erabiltzeko duen egokitasun-gradua. Ord.: VIABILIDAD.
BINAKATZEKO ITEM: Bi motako datuen arteko erlazioak (idazleak eta liburuak, aurkitzaileak eta aurkikuntzak...) eginaraztea eskatzen duen itema. Ord.: ITEM DE EMPAREJAMIENTO.
BIOGRAFIA: Beste zenbait dokumentu-iturrirekin batera, pertsonaren bizialdiko ibilbidea osatzen duen ahozko (transkribatuak) eta idatzizko kontakizun-multzoa. Ord.: BIOGRAFÍA.
BIOGRAFIA INTERPRETATZAILE: Biografia-zatiak edo pasarteak egilearen interpretazioaz hornituta ematen den biografia. Ord.: BIOGRAFÍA INTERPRETATIVA.
BITARTEKO: Desadostasuna praktikan gainditzeko esku hartzen duena. Ord.: MEDIADOR/A.
BIZITZA-HISTORIA: Ahozko kontakizunetatik eta bestelako dokumentazio-iturrietatik abiatuz, pertsonaren bizialdiaren nondik norakoak osatzen dituen ikerkuntza-estrategia. Ord.: HISTORIA DE VIDA.
BIZITZA-KONTAKETA: Pertsonaren bizialdiaren zati bat edo epe bat hartzen duen narrazioa. Ord.: RELATO DE VIDA.
BUKAERA IREKIKO GALDERA: Erantzuna aurrez ezarritako aukeretara ugatzen ez duen galdetegi edo elkarrizketako galdera-mota. ord.: PREGUNTA DE FINAL ABIERTO.
BUKAERAKO EBALUAZIO: Prozesuaren amaieran (hura zatikakoa izanda ere) gauzatzen dena. Ord.: EVALUACIÓN FINAL.
C
C PUNTUAZIO: Bederatzi mailako eskala (eneatipoak) hamaikako antzeko beste batera luzatzea. Ord.: PUNTUACIÓN C.
CEEB PUNTUAZIO: Puntuazio tipikoa eta eratorria, batezbestekoa 500 eta desbideraketa 100 direlarik. Ord.: PUNTUACIÓN CEEB.
CIDE: Centro de Investigación, Documentación y Evaluación. MECen (Ministerio de Educación y Ciencia) menpe dagoen Ikerkuntza, Dokumentazio eta Ebaluazio Zentroa. Ord.: CIDE.
CIJE: Ikus CURRENT INDEX TO JOURNAL IN EDUCATION. Ord.: CIJE.
CIPP EBALUAZIO-DISEINU: Testuinguru, sarrera, prozesu eta produktu izeneko osagaietan oinarrituz, programen garapena eragitera bideratutako ebaluazio-diseinua.Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN CIPP.
CLOZE: Errendimendu-probetan, batik bat irakurmena neurtzeko direnetan, erantzuteko sarritan erabiltzen den prozedura. Testua osatzeko hitz bat edo batzuk idatzi behar dira, itemaren osagai nagusia berau izanik. Ord.: CLOZE.
CRONBACH-EN ALFA: Probaren barne-sendotasuna neurtzeko test estatistikoa. Ord.: ALFA DE CRONBACH.
D
D INDIZE: Test baten barneko edo kanpoko irizpideak erabiliz, ezagutza handiak dituztenak txikiagoak dituztenekiko bereiztu edo diskriminatzeko itemeko neurria. Ezagutza handikoenen asmatze-proportzioari beste taldekoen asmatze-proportzioa kenduta lortzen da. Ord.: ÍNDICE D.
DATU: Ikertzaileak finkatu edo kodetutako eta gertakarietatik ateratako edozein informazio. Zuzenean ezagututako elementua. Ord.: DATO.
DATU BIGUN: Estatistika-mailan maneiatzen zaila den hitzetatik edo irudietatik datorren datua. Ikus halaber DATU DESKRIBATZAILE. Ord.: DATO BLANDO.
DATU DESKRIBATZAILE: Ikerkuntza kualitatiboari dagozkion tekniken edo prozeduren bidez jasotako testu-motako edo narraziozko datua. Ikus halaber DATU BIGUN. Ord.: DATO DESCRIPTIVO.
DATU ENPIRIKO: Esperientziak errealitateari buruz lortutako datua. Ord.: DATO EMPÍRICO.
DATU GOGOR: Analisi estatistikoa onartu eta termino matematikoetan ulergarri diren zenbakizko balioak adierazten dituen datua. Ord.: DATO DURO.
DATU GORDIN: Inolako itxuraldaketarik jasan ez duen edozein datu-mota. Ord.: DATO BRUTO.
DATU KATEGORIAL: Kategoriatan sailkatutako datua. Ord.: DATO CATEGORIAL.
DATU KUALITATIBO: Tratamendu estatistikorako zenbaki-forma behar duen eta berez zenbaki-formarik ez duen datu kodetua. Ord.: DATO CUALITATIVO.
DATU KUANTITATIBO: Tratamendu estatistikoa onartzen duen zenbaki-formako datu kodetua. Ord.: DATO CUANTITATIVO.
DATU SEKUENTZIAL: Gertaera-ordena (ez iraupena) kontuan hartzen duen behaketa-datua. Ord.: DATO SECUENCIAL.
DATU TESTUAL: Lengoaiaren bidez adierazitako informazioa eta idatzizko zerrendetan gauzatua. Ord.: DATO TEXTUAL.
DATU-ANALISI: Landu, deskribatu eta interpretatu ahal izateko, bildutako informazioa antolatzen duen ikerkuntza-prozesuko aldia. Ord.: ANÁLISIS DE DATOS.
DATU-ATZIPEN: Ikerketa/ebaluazioan zehar ikertzaile/ebaluatzaileak datuak eskuratzeko duen ahalmen-gradua. Ord.: ACCESO A LOS DATOS.
DATU-BABES: Ikerketan zehar bildutako informazio pertsonalak eskuratzeko erraztasunik ez izateko ezartzen diren neurri defendatzaileen multzoa. Ord.: PROTECCIÓN DE DATOS.
DATU-BABES INFORMATIKO: Memoria batean bildutako datuen borondatezko edo nahi gabeko aldaketa eragozten duen sistema. Ord.: PROTECCIÓN INFORMÁTICA DE DATOS.
DATU-BANKU: Informazio-iturri den eta erabiltzaile anitzen esku dagoen erlazionaturiko datu-multzoa. Fitxategi-multzo ez-egituratuaz edo datu-baseaz osaturik egon daiteke. Ord.: BANCO DE DATOS.
DATU-BASE: Informazioa biltzen duten arloetan antolaturiko erregistro-multzoa, euskarri optikoan edo magnetikoan gordea, ordenadore bidez eskuragarria. Ord.: BASE DE DATOS.
DATU-BILKETA: Antolatzeko, deskribatzeko eta interpretatzeko, informazioa jaso eta biltzen duen ikerkuntza-prozesuaren fasea. Ord.: RECOGIDA DE DATOS.
DATU-BILKETARAKO TEKNIKA: Informazioa lortzeko ikertzaileak erabiltzen duen tresna edo estrategia. Ord.: TÉCNICA DE RECOGIDA DE DATOS.
DATU-MURRIZKETA: Elkarrizketen, behaketen edo agirien informazioa laburtu eta kodetu egiten duen datu-bilketaren fasea. Ord.: REDUCCIÓN DE DATOS.
DATU-PROZESAKETA: Datuen bidezko eragiketa sistematikoa egitea; adibidez, maneiatu, moldatu, kalkulatu, etab. Ord.: PROCESAMIENTO DE DATOS.
DATU-USTIAPEN: Bildutako datuek eman dezaketen informazio gehiena lortu ahal izateko prozesu-multzoa. Ord.: EXPLOTACIÓN DE DATOS.
DATUEN EGONKORTASUN: Datu berak lortzea, hori behatzailearen edo inguruabarren araberakoa izan gabe. Ord.: ESTABILIDAD DE LOS DATOS.
DATUEN FIDAGARRITASUN: Egonkortasunari, errepikapenari edo zuhurtasunari dagokion datuen doitasun-maila. Metodologia kuantitatiboan aplikatzen da egonkortasun-irizpide gisa. Ord.: FIABILIDAD DE LOS DATOS.
DATUEN ITXURALDAKETA: Datuak lortu diren lengoaiarekiko desberdina den beste lengoaia batean aurkezteko datu-analisiaren teknika. Ord.: TRANSFORMACIÓN DE DATOS.
DATUEN ORDENAZIO: Datuen interpretazioan eta analisian oinarritutako irizpideen bidezko ordenazioari dagokion datu-analisirako teknika. (Ordenazio-motak: kronologikoa, kausala, barruan sartzekoa,...) Ord.: ORDENACIÓN DE LOS DATOS.
DATUEN SEKUENTZIA-ANALISI: Jokaeren edozein kategoria-sistemaren erlazioak, elkarketak edo menpeko sekuentziak balioztatzeko aukera ematen duen teknika-multzoa. Ord.: ANÁLISIS SECUENCIAL DE DATOS.
DATUEN TRATAMENDU: Analizatu ahal izateko, datuak bildu eta unitate erabilgarrietan antolatzen dituen datu-analisiaren fasea. Ord.: TRATAMIENTO DE DATOS.
DATUEN TRIANGELAKETA: Iturri desberdinetatik jasotako datuen triangelaketa. Ord.: TRIANGULACIÓN DE DATOS.
DEDUKTIBO: Dedukzioaren bidez jarrduten duena. Metodo deduktiboari dagokiona. Deduktibo/induktibo bikote kontrajarriko terminoa. Ord.: DEDUCTIVO.
DEDUKZIO: Orokorrenetik partikularrenera doan arrazoibidea. Esakuneetatik edo premisetatik abiatuz, bere ondorio enpirikoak ondorioztatzen dituen prozesua. Ord.: DEDUCCIÓN.
DEKATIPO: Kurba normalaren azalera, abszisa-ardatzaren gainean, 10 eremu berdinetan zatitzen duen puntuazio tipiko deribatua da. Eremu jakin batean kokatzen den puntuazio orori eremu horretako zenbakia esleitzen zaio (1etik 10era). Ord.: DECATIPO.
DEKODETU: Datuei ezarritako kodeak informazio ulergarri bihurtu. Ord.: DESCODIFICAR.
DELPHI TEKNIKA: Elkarrizketatzaileak elkarrizketatuek ematen dituzten erantzunen balioztapenen berrikusketak burutu dituenean, erabakiak hartzeko taldean egiten den elkarrizketa-mota. Ord.: TÉCNICA DELPHI.
DEMOSKOPIA: Iritzi publikoaren behaketa edo balioztapena. Ord.: DEMOSCOPIA.
DEONTOLOGIA ZIENTIFIKO: Jarduera zientifikoari dagozkion berezko arau etikoen azterketa. Ord.: DEONTOLOGÍA CIENTÍFICA.
DERRIGORREZKO HAUTAKETAKO ITEM: Nortasun-inbentarioko itema, bi, hiru edo lau hitz edo esaldiz osatua. Erantzuleari bere nortasun, interes edo jokabidearen deskribatzaile onena edo txarrena dena hauta dezan eskatzen zaio. Ord.: ITEM DE ELECCIÓN FORZOSA.
DESBIDERATZE: Batezbesteko balioaren araberako banakako puntuaketen aldea. Ord.: DESVIACIÓN.
DESBIDERATZEAREN ADIMEN-KOZIENTEKO ESKALA: Eskala berezia, bertan adimen-testeko puntuazioak eskala berezi bihurtzen direlarik, batezbestekoa 100 izanik eta desbideratze tipikoa 15 (Weschler probetarako). Ord.: ESCALA DE COCIENTE INTELECTUAL DE DESVIACIÓN.
DESKRIBAPEN: Aztertutakoa argi azaltzeko, objektu, pertsona edo gertaeraren ezaugarrien zerrenda ordenatua. Ord.: DESCRIPCIÓN.
DESKRIBATZAILE: Arlo zientifiko baten esparruan kontzeptu ezaguna identifikatzen duen thesaurusaren terminoa. Ord.: DESCRIPTOR.
DIAGNOSI-TEST: Errendimendu-testa, gaia osatzen duten alor eta trebeziak barneratzen dituena eta erantzulearen alor horietako indargune eta ahuldadeak diagnostikatzeko dena. Ord.: TEST DIAGNÓSTICO.
DIAGNOSTIKORAKO TEST: Test kognitiboetan, azpiatal ugariz osatutako errendimendu- edo gaitasun probak dira. Beren helburua, azpiatal bakoitzean gizaki jakin batek duen trebetasuna ezagutzea eta bakarkako errekuperazio-programa antolatzea da. Kognitiboak ez diren testetan, nortasunaren inguruko probak ezan ohi dira, helburua arazoei eta nahasteei antzematea izanik. Ord.: TEST DE DIAGNÓSTICO.
DIFERENTZIA BATEN FIDAGARRITASUNA: Proba baten fidagarritasun-koefizienteari antzematea, horretarako multzoaren bi erdi edo bi neurketa paraleloen arteko aldeak aztertuz. Ord.: FIABILIDAD DE UNA DIFERENCIA.
DIFERENTZIAL SEMANTIKOZKO ESKALA: Adjektibo bipolarren bidezko kontzeptu-ebaluazioarako jarrera-eskala. Ord.: ESCALA DE DIFERENCIAL SEMÁNTICO.
DISEINU: Azterlan batean erabilitako estrategiak biltzen dituen ikertzailearen egitasmoa edo eskema. Ord.: DISEÑO.
DISKRIMINAZIO-INDIZE: Item baten diskriminazio-maila adierazten duen indizea. Erantzun zuzenen eta okerren arteko portzentaiaren eta erantzun guztien kopuru-erdiaren arteko zatidura da. Ord.: ÍNDICE DE DISCRIMINACIÓN.
DISKRIMINAZIO-KOEFIZIENTE: Item batek eragindako erantzunak eta testaren puntuazioak edota probaz kanpoko beste irizpide bat erlazionatzeko erabiltzen den korrelazio-koefizientea. Emaitzak adieraziko du itemak gizakiak sailkatzeko eta mailakatzeko duen ahalmenaz, irizpidearekin bat eginez edo ez. Ord.: COEFICIENTE DE DISCRIMINACIÓN.
DISTRAKTORE: Erantzun anitzeko item bati eman dakiokeen erantzun erratu bakoitza. Ord.: DISTRACTOR.
E
EBALUATZAILE: Ebaluazioak planteatu, zuzendu eta haiei buruz informazioa ematearen ardura onartu eta gauzatzen duen pertsona. Ord.: EVALUADOR/A.
EBAKETA-PUNTUAZO: Hautaketa probetan, test edo neurri konposatuan oinarrituz, ebaketa-puntuazioa hautagaiek onartuak izateko lortu behar duten gutxieneko puntuazioa da (adibidez, matematiketako testean gutxienez 27 puntu lortzea hautagaia GAI izendatzeko). Ord.: PUNTUACIÓN DE CORTE.
EBALUAZIO: Prozesu sistematikoa, gertakari bati buruzko balio-iritzien oinarria den informazio adierazgarria lortu eta analizatzeko balio duena. Ord.: EVALUACIÓN.
EBALUAZIO ARGITZAILEKO DISEINU: Orokorra eta testuinguruarekiko egokia den ikuspegitik, programa aztertzen duen ebaluazio-diseinua. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN ILUMINATIVA.
EBALUAZIO BATUTZAILE: Programa aplikatu ondoren egiten den ebaluazioa, erabakiak hartzeko edota entzulego jakin bati eskaintzeko. Ord.: EVALUACIÓN SUMATIVA.
EBALUAZIO DEMOKRATIKOKO DISEINU: Aldaketa erraztu eta eragiteko asmoz eta alderdi interpretatzaileetatik abiatuz, hezkuntza-programen ebaluazio-diseinu negoziatua. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN DEMOCRÁTICA.
EBALUAZIO FORMATZAILE: Programa baten garapenean zehar egiten den ebaluazioa, bere asmoa programa hobetzea delarik. Ord.: EVALUACIÓN FORMATIVA.
EBALUAZIO IDIOGRAFIKO: Objektu/subjektu bat ebaluatzeko erabilitako normotipoa haren barnekoa duen ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN IDIOGRÁFICA.
EBALUAZIO IHARDESLEKO DISEINU: Hezkuntza-programari buruzko juzkuaren eta deskripzioaren bidez, inplikaturik dauden pertsonen eskaerei erantzuteko bereziki egindako ebaluazio-diseinua; ebaluatzaileek eta entzulegoak hartzen dute parte. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN RESPONDENTE.
EBALUAZIO KONTRAJARRIKO DISEINU: Egoera argitzeko, prozesu dialektikoari jarraitzen zaion programen ebaluazio-diseinua. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN CONTRAPUESTO.
EBALUAZIO NOMOTETIKO: Objektu/subjektu bat ebaluatzeko erabilitako normotipoa haren kanpokoa duen ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN NOMOTÉTICA.
EBALUAZIO-AKTA: Ikasle baten edo batzuen ebaluazio-zati edo oso baten emaitzak jasotzen dituen agiri ofiziala (ikasturte-zati edo oso bati dagokiona). Ord.: ACTA DE EVALUACIÓN.
EBALUAZIO-AZTERKETAREN ASMO: Ebaluazio baten helburuak (testu-liburuen balio edo meritua juzgatzea edo proiektu baterako plana antolatzeko modua aztertu eta hartaz informatzea) eta hari buruzko txostenak erabiltzean dagoen asmoa (irakasleei testu-liburu bat hautatzen laguntzea edo eskola bati proiektu berezi bat egiten laguntzea). Ord.: PROPÓSITO DE UN ESTUDIO DE EVALUACIÓN.
EBALUAZIO-ESKALA: Erantzuleak, item bati erantzutean, mailaketa batean oinarriturik erantzun behar du. Mailaketaren oinarria izan liteke grafikoa, zenbakizkoa edo deskribatzailea . Ord.: ESCALA DE EVALUACIÓN.
EBALUAZIO-IKERKUNTZA: Gizarte-programa balioztatzeko eta erabakiak hartzeko ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN EVALUATIVA.
EBALUAZIOAREN AZTERKETA: Ebaluazio-planaren kalitateaz, berau praktikaratzean izandako nahikotasunaz, emaitzen zehaztasunaz eta ondorioen balioaz independente diren azterketa eta egiaztaketa. Ord.: EXAMEN DE UNA EVALUACIÓN.
EBALUAZIOAREN ONDORIO: Azken judizio edo gomendioa. Ord.: CONCLUSIÓN DE UNA EVALUACIÓN.
EBALUAZIOAREN TESTUINGURU: Aztergaia laguntzen edo inguratzen duten arloen konbinazioa. Arlo horiek, azterlanaren emaitzan eragina izanik, azterlanaren kokagune geografikoa, bere iraupena, giro sozial eta politikoa, hainbat jarduera profesional esanguratsu eta bestelako edozein baldintzapen ekonomiko barne hartzen dituzte. Ord.: CONTEXTO DE UNA EVALUACIÓN.
EBALUAZIOGAI: Ebaluatzen dena; adibidez, irakaskuntzako proiektu, programa edo materiala. Ord.: OBJETO DE LA EVALUACIÓN.
EBAZPEN: Gai edo arazo bati buruzko erabakia. Ord.: CONCLUSIÓN.
EDUKI-ANALISI: Idatzizko edo ahozko agirien analisian oinarritutako ikerkuntza-metodo deskribatzailea, bildutako informazioa datu kuantitatibo bihurtzea helburu duelarik. Komunikazioaren ageriko edukiaren deskribapen objektiboa, sistematikoa eta kuantitatiboa. Ord.: ANÁLISIS DE CONTENIDO.
EDUKI-BALIOTASUN: Probaren edukiaren eta heinaren neurketaren arteko baliotasuna. Neurtzeko tresnak aztertu eta balioztatu nahi den edukia adierazteko duen maila. Aurreikusitako helburuak ebaluatzeko, proba baten itemak behar adina eta egokiak direnean betetzen den irizpidea. Ord.: VALIDEZ DE CONTENIDO.
EERA: European Educational Research Association (Europako Hezkuntza Ikerkuntzarako Elkartea) . Ord.: EERA.
EGIAZTATZE GALDERA: Erantzun jakin batzuen doitasuna frogatzeko galdera. Ord.: PREGUNTA DE COMPROBACIÓN.
EGITASMO: Ikerkuntza-metodologia kualitatiboari dagokion kontzeptua. Azterlanean ikertzaileak erabilitako prozedurak jasotzen dituen eskema. Ikus halaber DISEINU. Ord.: PLAN.
EGITURATU GABEKO ELKARRIZKETA: Elkarrizketa, zeinetan galderen ordena eta jarraituriko teknika malguak diren. Ord.: ENTREVISTA NO ESTRUCTURADA.
EGOERA: Gertakizunaren egonkortasunak bereizitako behaketa-unitatea. Izan ditzakeen denborazko gutxieneko unitateekin konparatuz, iraupen bereko edo luzeagoko portaera-unitatea (eta, hedaduraz, unitatearen gertakizun bakoitza). Gertakizunak baino gehiago iraupenak bereizitako portaera-unitatea. Ord.: ESTADO.
EGONKORTASUN: Test edo probaren fidagarritasunari dagokion kualitatea. Ord.: ESTABILIDAD.
EGONKORTASUN ETA BALIOKIDETZAREN KOEFIZIENTE: TEstaren bi aldaera paralelo talde bati bi unetan emanez lortzen den fidagarritasun-koefizientea. Ord.: COEFICIENTE DE ESTABILIDAD Y EQUIVALENCIA.
EGONKORTASUN-KOEFIZIENTE: Proba baten egonkortasuna adierazten duen test-retestaren prozeduraren bidez lortutako fidagarritasun-koefizientea. Ord.: COEFICIENTE DE ESTABILIDAD.
EGUNKARI: Norberaren edo beste baten portaeraren atzerabegirako idatzia. Ord.: DIARIO.
EHUNENEKO: Bnaketa bat ehun zatitan zatitzen duten puntuetako bakoitza. Ord.: CENTIL.
EKINTZA KRITIKOKO IKERKUNTZA: Errealitatea aldatzera eta partehartzaileak askatzera bideratutako ekintza-ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN ACCIÓN CRÍTICA.
EKINTZA PRAKTIKOKO IKERKUNTZA: Praktika hobetzera bideratutako ekintza-ikerkuntza, zeinetan ikerkuntza-proiektuaren protagonista eta diseinugileak irakasleak diren. Ord.: INVESTIGACIÓN ACCIÓN PRÁCTICA.
ELKARREKIKO HAUTAKETA: Soziometrian, bi gizabanakok batak bestea hautatzea. Ord.: ELECCIÓN MUTUA.
ELKARREKINTZA SOZIAL: Bi pertsonaren artean edo talde bateko kideen artean izaten den elkarrekiko eragina. Ord.: INTERACCIÓN SOCIAL.
ELKARREKINTZA-PROZESU: Noranzko biko komunikazioa duen prozesua; adibidez, ikerlari/ ikertua edo erabiltzaile/ tresna. Ord.: PROCESO INTERACTIVO.
ELKARREKINTZAKO GERTAKARI: Erregistro-unitatetzat edo behaketa-laginketatzat har daitekeen portaeraren adierazgarria. Ord.: EPISODIO INTERACTIVO.
ELKARRERAGIN: Elkarrekikotasunez burutzen den ekintza. Aldagai aske batzuek beste bati, batera ekiten diotenean sortzen den efektua. Ord.: INTERACCIÓN.
ELKARRIZKETA: Bi pertsonaren arteko ahozko elkarrekintza berehalakoa eta pertsonala erabiltzen duen informazio-bilketarako teknika. Ord.: ENTREVISTA.
ELKARRIZKETA EGITURATU: Berariazko gidoiaren arabera, galderak aurretik ezarrita dituen elkarrizketa. Ord.: ENTREVISTA ESTRUCTURADA.
ELKARRIZKETA ERDIEGITURATU: Aztertu beharreko gaiak ezagutu baina ordena eta gidoia aurretik finkatu gabe dituen elkarrizketa. Ord.: ENTREVISTA SEMIESTRUCTURADA.
ELKARRIZKETA INFORMAL: Landa-azterlanei edo azterlan etnografikoei dagokien elkarrizketa irekia eta malgua. Ord.: ENTREVISTA INFORMAL.
ELKARRIZKETA KOLEKTIBO: Informazioa gizarte-testuinguru zabalagotik lortzeko, taldekideekin egiten den elkarrizketa. Ord.: ENTREVISTA COLECTIVA.
ELKARRIZKETA-PROTOKOLO: Elkarrizketatzaileak elkarrizketa burutzean erabiltzen duen eta arretaz egituraturik dauden galdegai eta jarraibidez osatutako multzoa. Ord.: PROTOCOLO DE ENTREVISTA.
ELKARRIZKETATU: Elkarrizketa egiten zaion pertsona. Ord.: ENTREVISTADO/A.
ELKARRIZKETATZAILE: Elkarrizketa egiten duen pertsona. Ord.: ENTREVISTADOR/A.
ELKARRIZKETATZAILE-EGIAZTATZAILE: Lehenengo elkarrizketatzailearen lana egiaztatzeko informazio-emaileak bigarrenez galdekatzen duen pertsona. Ord.: ENTREVISTADOR/A-COMPROBADOR/A.
ELKARRIZKETATZAILEAREN ALBORAPEN: Elkarrizketzailearen balio eta interesak direla eta, subjektuak eskainitako informazioan gertatzen den aldaketa. Elkarrizketatuak emandako erantzunetan eragina duten elkarrizketatzailearen ezaugarrien multzoa (adina, sexua, arraza).
ENEATIPO: Kurba normalaren azalera, absiza-ardatzaren gainean, 9 eremu berdinetan zatitzen duen puntuazio tipiko deribatua da. Eremu jakin batean kokatzen den puntuazio orri eremu horretako zenbakia esleitzen zaio (1etik 9ra). Ord.: ENEATIPO.
ENTRENAMENDU-ITEM: Test bidez aztertuko den gizakia trebatzeko erabiltzen den itema. Bertan lortzen den puntuazioa ez da aintzakotzat hartzen, ondorengo itemetarako trebatze-saioa besterik ez baita. Ord.: ÍTEM DE ENTRENAMIENTO.
EPAILEAREN BIDEZKO EBALUAZIO-DISEINU: Ulergarritasuna areagotzeko asmoz, epaileen, lekukoen eta partaideen bidez egiten den programaren ebaluazio-diseinua. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN JUDICIAL.
ERABAKIAK HARTZERA BIDERATUTAKO EBALUAZIO: Ordezko ekintza-bideak hautatzeko informazioa sortzen duen ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN ORIENTADA A LA TOMA DE DECISIONES.
ERABATEKO FIDAGARRITASUN: Test edo probaren benetako puntuazioei dagokien fidagarritasuna. Bariantza osoaren proportzioari neurketaren errorearen bariantzari dagokiona kenduta ateratzen den emaitza. Ord.: FIABILIDAD ABSOLUTA.
ERABILGARRITASUN: Audientzia esanguratsuei informazioa eman eta lanean eragin onuragarria lortzeko moduko txostenak egin eta banatzeko ikerketa/ebaluaketak duen gaitasun-gradua. Ord.: UTILIDAD.
ERAIKITAKO ERANTZUN: Subjektuak, galderari erantzutean, berak asmatuta emandako erantzuna. Aukerako erantzunarekiko kontrajarria (adibidez "defini ezazu egonkor hitza"). Ord.: RESPUESTA CONSTRUIDA.
ERALDATUTAKO PUNTUAZIO: Konbinazio linealaren bidez, puntuazio zuzenetik ehunekoetara, hamarrenekoetara, laurdenekoetara eta puntuazio tipikoetara deribatutako puntuazioa. Ord.: PUNTUACIÓN TRANSFORMADA.
ERANTZUN: Galderari ematen zaion ahozko, idatzizko edo motore den adierazpena. Ord.: RESPUESTA.
ERANTZUN ANIZKOITZ: proba edo galdera-sortako galderari erantzun bat baino gehiago emateko posibilitatea. Ord.: RESPUESTA MÚLTIPLE.
ERANTZUN LABURREKO ITEM: Erantzuleak erantzun labur eta zehatza egitea eskatzen duena. Ord.: ÍTEM DE RESPUESTA BREVE.
ERANTZUN LABURREKO TEST: Hitz batez edo esaldi labur batez erantzun daitezkeen itemez osatutako proba-mota. Ord.: TEST DE RESPUESTA BREVE.
ERANTZUN-ALBORAPEN: Galdera-sortari erantzutean, erantzunaren ordenari zor zaion eragina. Elkarrizketatzailerik egon ez eta subjektuak erantzun aurretik ondorengo galderak irakurtzen dituenean izan ohi da. Ord.: SESGO DE RESPUESTA.
ERANTZUN-ALDAGAI: Kinada-aldagai baten eraginez, gizabanakoak duen portaera. Ord.: VARIABLE RESPUESTA.
ERDIETSIGABEKO ITEMAK: Test kognitiboetan azterketariak denbora falta dela-eta erantzun gabe uzten dituen itemak, batik bat abiadurazko testetan. Ord.: ÍTEMS NO ALCANZADOS.
EREMUARI BURUZKO TEST: Irizpideari buruzko test-mota. Eduki-multzo batetik azterketariak menderatzen duen portzentaiaren balio absolutua adierazten du. Ord.: TEST REFERIDO AL DOMINIO.
ERREAKTIBO: Erantzuna eragin nahi duen itemaren edo galderaren ezaugarria. Ord.: REACTIVO.
ERREAKTIBO MENTAL: Bere erantzunak sortu eta ebaluatzeko pertsona barneratzen den egoera edo eginarazten zaion proba edo testa. Ord.: REACTIVO MENTAL.
ERREGISTRO: Idatzizko edo ikus-entzunezko informazio-bilketa. Halaber, datu-basearen informazio-unitatea. Ord.: REGISTRO.
ERREGISTRO AUTOBIOGRAFIKO: Pertsona batek bere bizitzari buruz idatzitako kontaketa sistematikoa. Ord.: REGISTRO AUTOBIOGRÁFICO.
ERREGISTRO IREKI: Gertakari bat azaltzen den bezala egindako behaketa-erregistroa, zeinari ondoren kategoria-sistema aplikatzen zaion. Ord.: REGISTRO ABIERTO.
ERREGISTRO ITXI: Aurrez ezarritako kategoriak edo behaketa-unitateak dituen erregistroa. Ord.: REGISTRO CERRADO.
ERREGISTRO JARRAITU: Ikerlariak jardunaldi osoan zehar gertatzen den guztia behatzen duen erregistroa. Ord.: REGISTRO CONTINUO.
ERREGISTRO NARRATIBO: Behatzailea gertakizunak kontatzera mugatzen den informazio-bilketarako modua. Ord.: REGISTRO NARRATIVO.
ERREGISTRO PERTSONAL METATU: Ikasle bakoitzaz, bere adimen-maila, gaitasun eta zaletasun, nortasun-ezaugarri, inguru, familia, egoera fisiko eta bestelako ezaugarriei buruzko datu eta behaketak, idatziz eta isilpean, jasotzen dituen agiri derrigorrezkoa. Ord.: REGISTRO PERSONAL ACUMULATIVO.
ERREGISTRO-MAIZTASUN: Portaera-unitate edo kategoria zehatz baten maiztasuna denboraldi batean. Ord.: FRECUENCIA DE REGISTRO.
ERREGISTRO-TRESNA: Tresna berezia, informazio- eta datu-bilketa behatzaileen sentimen-organoek baino doitasun handiagoz egitea errazten duena. Ord.: INSTRUMENTO DE REGISTRO.
ERREGISTRO-UNITATE: Portaera-unitatea, zeinari portaera horren gertakariak kuantifikatzeko behatzaileak erabiltzen duen kodea edo ikurra esleitzen zaion. Ord.: UNIDAD DE REGISTRO.
ERRENDIMENDU: Emaitza, ekoizkina. Pertsonak bere ahalmenak praktikan jartzearen ondorioa. Ord.: RENDIMIENTO.
ERRENDIMENDU AKADEMIKO: Ebaluazio-proban neurtutako ikaslearen ezagutza-maila. Ord.: RENDIMIENTO ACADÉMICO.
ERRENDIMENDU-TEST: Eskolako edo lanbideko lorpenak neurtzeko proba. Ord.: TEST DE RENDIMIENTO.
ERREPIKAGARRITASUN: Metodo zientifikoaren berezko ezaugarria, zeinaren arabera ikerlari batek eginiko aurkikuntzak beste edozein kidek ere metodo beraz baliatuz egin ditzakeen. Ikus halaber ERREPIKAPEN. Ord.: REPLICABILIDAD.
ERROLDA: Populazioa osatzen duten kide guztien zerrenda. Ord.: CENSO.
ERRORE: Neurketan lortutako balioaren balio errealekiko desbideratzea. Ord.: ERROR.
ERRORE ABSOLUTU: Balio batek bere benetako baliotik duen desbideratze absolutua. Ord.: ERROR ABSOLUTO.
ERRORE SISTEMATIKO: Errore iraukorra hautaketa edo neurketa guztietan . Behaketa guztiak zentzu berean eragiten dituen errorea. Ord.: ERROR SISTEMÁTICO.
ERRORE TIPIKO: Balio errealaren inguruko errore-banaketaren desbidazio tipikoa. Ord.: ERROR TÍPICO.
ERROREAREN PUNTUAZIO: Testean izandako puntuazio-kopurua, aldakortasun-iturri ez-sistematikoek eragindakoa. Ord.: PUNTUACIÓN DE ERROR.
ESHAUSTIBOTASUN: Kategoria-sistema baten baldintza, kategoria-multzoak aztergaiaren arlo kontzeptuala bere osotasunean hartzera behartzen duena. Ord.: EXHAUSTIVIDAD.
ESKALA: Zenbakien eta neurtutako objektuen ezaugarrien arteko elkarrekikotasuna ezartzen duen neurketa-sistema. Ord.: ESCALA.
ESKALA ABSOLUTU: Neurketa-unitatea finkaturik duen arrazoi-eskala. Ord.: ESCALA ABSOLUTA.
ESKALA ARAU-EMAILE: Talde arau-emailearen emaitzak adierazten dituen neurketa-eskala. Ord.: ESCALA NORMATIVA.
ESKALA BATUKOR: Jarrera-eskala, erantzuleek item bakoitzarekin ados ala desados dauden adierazten dutena: beren erantzunen puntuazioak batu egiten dira ondoren, beren jarreraren adierazle izango den guztizko puntuazioa lortzeko. Ord.: ESCALA ADITIVA.
ESKALA BIPOLAR: Neurtutako ezaugarria bi muturreko eskalan kokatzera behartzen duena, intentsitatea intzat hartu gabe. Adibidez, aldeko ala kontrako jarrera, barnerakoitasuna ala kanporakoitasuna. Ord.: ESCALA BIPOLAR.
ESKALA DIFERENTZIAL: Jarrera-eskalen mota bat, segida batean zehar galdekatu bakoitzak izandako jarrera zehatz ematea helburu duena. Ord.: ESCALA DIFERENCIAL.
ESKALA EGITARATU: Galdera irekiek ez bezala, erantzun-aukera zehatzak dituena. Ord.: ESCALA ESTRUCTURADA.
ESKALA ERKAGARRI: Iritziak alderatzeko estimazio-eskala. Ord.: ESCALA COMPARATIVA.
ESKALA GRAFIKO: Mailen berri ematen duen grafiko metrikoak osatutako estimazio-eskala. Ord.: ESCALA GRÁFICA.
ESKALA KONTZEPTUAL: Kategoriak mailakako ordenean adierazten dituen estimazio-eskala. Ord.: ESCALA CONCEPTUAL.
ESKALA NOMINAL: Ezaugarri baten inguruan pertsonak, objektuak edo gertakizunak berdinak ala desberdinak diren adierazten duen neurketa-eskala. Multzoa zatitu ondoren kategoriei edo klaseei zenbakiak edo ikurrak ezartzeko eskala. Egokitutako zenbakiek ez dute propietateekiko ezer adierazten. Hauek desberdinak direla erakusten dute soilik. Ord.: ESCALA NOMINAL.
ESKALA NORMATIBO: Gizabanakoaren arteko konparazioak egiteko eskalak. Ord.: ESCALA NORMATIVA.
ESKALA ORDINAL: Ezaugarri baten inguruan pertsonek, objektuek edo gertakizunek duten ordena aiderazten duen neurketa-eskala. Ezaugarrien arteko ordenaz sailkatzen duen gorako edo beherako eskala. Gertakariak neurtzen dira, baina beren arteko distantzia ez, neurtzeko unitate egonkorrik ez baitago. Ord.: ESCALA ORDINAL.
ESKALOGRAMA: Gizaki eta itemak bereizgarri baten arabera sailkatzeko balio duen neurgailua. Ord.: ESCALOGRAMA.
ESKLUSIBOTASUN: Kategoria-sistemak ezarritako baldintza, kategoriek elkarri estali edo oztopo ez egitea eskaten duena. Ikus ELKARREKIKO ESKLUSIO. Ord.: EXCLUSIVIDAD.
ESKOLA-ERREGISTRO: Eskolaren martxa eta antolaketari buruzko datu garrantzizkoak idatziz jasotzen diren liburu edo koadernoak. Ord.: REGISTRO ESCOLAR.
ESKOLA-KALIFIKAZIOEN ESKALA: Zenbaki edo lexiko-ikurrez osaturiko segida ordenatua, ebaluazioen emaitzak edo eskolako hainbat jokabideren neurriak adierazteko balio duena, hala nola errendimendua, asistentzia, banakako jarrera, ikasketarako jarrera, ordena, txukuntasuna, e.a. Kalifikazioa azterketa, proba objektibo edo behaketaren emaitza da. Ord.: ESCALA DE CALIFICACIÓN ESCOLAR.
ESKOLA-LANEN ANALISI: Egitarau edo ekintzari dagokion egitasmoa gauzatu ahal izateko eskola-lanen gaineko datu-analisia. Ord.: ANÁLISIS DE TAREAS ESCOLARES.
ESKOLA-LANEN ZUZENKETA: Ikasleek ikasgelan bertan edo ikasgelatik kanpo egindako ariketak ikuskatu eta baloratzeko jarduera. Ord.: CORRECCIÓN DE TRABAJOS ESCOLARES.
ESKOLA-PROFIL: Eskola batek hainbat kontzeptu edo aldagairekiko duen estatusaren deskribapen grafikoa edo numerikoa. Ord.: PERFIL ESCOLAR.
ESKULIBURU: Test edo proba gauzatzeari, ebaluazioari eta interpretazioari buruzko argibideak dituen testu edo liburua. Ord.: MANUAL.
ESPEZIFIKAZIOEN TAULA: Sarrera bikoitzeko test baten eskema, testaren jokabidezko helburuak lerroetan eta edukizko helburuak zutabeetan agertzen dituena. Taularen elkarguneetan item zehatzen deskribapenak ematen dira. Ord.: TABLA DE ESPECIFICACIONES.
ESTANDAR: Mota, eredua edo araua. Ord.: ESTÁNDAR.
ESTANDARIZATZE: Eskala desberdineko neurriak alderagarri bihurtzeko, datu zuzenak neurri-unitate bilakatzea, batezbesteko eta barreiatze tinkodun bihurtuz. Ord.: ESTANDARIZACIÓN.
ESTATISTIKA: Aztertutako gertakariaren erlazioak deskribatu, interpretatu eta ulertzeko, datuak bildu, sailkatu eta lantzen dituen zientzia. Ord.: ESTADÍSTICA.
ESTIMAZIO-ERRORE: Neurketa balioztatzean egiten den errorea. Ord.: ERROR DE ESTIMACIÓN.
ESTIMAZIO-ESKALA: Ezaugarri jakin baten inguruan, pertsona baten, talde baten edo gertakizun baten kokapena adierazteko erabiltzen den eskala graduatua. Ord.: ESCALA DE ESTIMACIÓN.
ESZENA-ULERKUNTZA: Bizitza-kontaketen interpretaziorako prozedura, non, iraganeko gertakarien eta subjektuaren oraingo erlazioen testuingurua berreraikitzeko, (elkarrizketa-testuinguruan) enuntziazioak enuntziatuekin bat etorrarazi nahi diren. Ord.: COMPRENSIÓN ESCÉNICA.
ESZENATOKI: Aztertzen diren gertakarien leku naturala. Ord.: ESCENARIO.
ESZENATOKIKO UZTE: Ikertzaileek ikerketa-lekua utzi edo bertatik alde egiten duten ikerketa-aldia. Ord.: ABANDONO DEL ESCENARIO.
ESZENATOKIRAKO SARBIDE: Ikerketa kualitatiboetan, ikertzaileak ikerkuntza-lekura bertaratzea lortzeko egiten duen saioa. Ord.: ACCESO AL ESCENARIO.
ETNOGRAFIA: Kulturez eta arrazez arduratzen den zientzia; hezkuntzari dagokionez, eskolako gizarte-bizimodua aztertu eta deskribatzen duen zientzia. Ord.: ETNOGRAFÍA.
ETS PUNTUAZIO: Educational Testing Service-k garatutako puntuazio estandarra, batezbestekoa 500 eta desbiderazio tipikoa 100 duena. Ord.: PUNTUACIÓN ETS.
EZAGUTU: Gertakari, objektu edo pertsonaren izaera, kualitateak eta erlazioak jakitera iritsi. Ord CONOCER.
EZAGUTZA: Ezagutzearen ekintza edo emaitza.. Ord.: CONOCIMIENTO.
EZAGUTZA-PROBA: irakaskuntza/ikaskuntza prozesuan zehar, ezagutzaren zenbait alorretan eskuratutako abilezia edo trebetasun instrumentalak eta ezaguerak neurtzeko proba. Ord.: PRUEBA DE CONOCIMIENTO.
EZAUGARRI: Iraunkor samarra den berezitasuna. Pertsona baten bereizgarria edo kualitatea. Ord.: RASGO.
EZKUTUKO BEHAKETA: Behatutako pertsonek behaketapean daudela ez dakiteneko behaketa. Ord.: OBSERVACIÓN ENCUBIERTA.
EZTABAIDA: Ikerkuntza-txostenaren zati jakina, ondorioen inguruko iruzkinak edo azalpenak biltzen dituena. Ord.: DISCUSIÓN.
EZTABAIDA ASKE: Talde-dinamikako teknika. Bertan, talde txiki bateko kideek era libre eta berezkoan eztabaidan aritzen dira gai baten inguruan, moderatzaileak koordinaturik. Ord.: DISCUSIÓN LIBRE.
EZTABAIDA-PANEL: Hasieran aurkeztutako gai baten inguruan elkarrizketa ez-formal modura beren ikuspegi partikularrak aurkeztuz, elkarren artean edo entzuleen aurrean eztabadian diharduten pertsonez osaturiko talde txikia. Ord.: PANEL DE DISCUSIÓN.
EZTABAIDA-TALDE: Talde batentzako elkarrizketa, gai jakin bati buruzko informazioa lortzeko eta aurrez prestatutako elkarrizketatik abiatua, betiere askatasun-giroan egindakoa. Ord.: GRUPO DE DISCUSIÓN.
F
FATXADAZKO BALIOTASUN: Ikus ITXURAZKO BALIOTASUN. Ord.: VALIDEZ DE FACHADA.
FEEDBACK: Komunikazio-sisteman, hartzailearen erreakzioez jabetzeko igorleak duen ahalmena eta, horren arabera, bere mezua aldatzekoa. Ord.: RETROALIMENTACIÓN.
FENOMENOLOGIA: Ikerkuntza interpretatzaileari dagokion pentsamendu-korrontea, ezagueraren oinarritzat gertaeren berehalako esperientzia subjektiboa duena. Ikus halaber.
FIDAGARRITASUN: Ikus DATUEN FIDAGARRITASUN. Ord.: FIABILIDAD.
FIDAGARRITASUN ABSOLUTU: Ikus ERABATEKO FIDAGARRITASUN. ord.: FIABILIDAD ABSOLUTA.
FIDAGARRITASUN ERLATIBO: Ezaugarria neurtzeko tresnaren doitasuna kontuan hartu gabe, proban (test-retest) subjektuaren emaitzak bat etortzea. Ord.: FIABILIDAD RELATIVA.
FIDAGARRITASUN-ANALISI: Test edo probaren sendotasun-maila zehazteko analisia. Ord.: ANÁLISIS DE FIABILIDAD.
FIDAGARRITASUN-INDIZE: probaren benetako puntuazioen eta puntuazio enpirikoen arteko korrelazioa. Hau kalkulatzeko fidagarritasun-koefizientearen erro karratuan egiten da. Indize hoek, itemak gehituz, probak lor dezakeen fidagarritasun-koefizienterik altuena adierazten du. Ord.: ÍNDICE DE FIABILIDAD.
FIDAGARRITASUN-KOEFIZIENTE: Ikus FIDAGARRITASUN ERLATIBO. ord.: COEFICIENTE DE FIABILIDAD.
FINANTZIATZAILE: Ikerketa/ebaluaketarako dirua ematen duen gizabanako, talde edo erakundea. Ord.: FINANCIADOR/A.
FITXATEGI: Helburu zehatzerako egindako datu-bilketa. Ord.: FICHERO.
FORMA PARALELOAK: Test edo probaren egonkortasun eta baliokidetzaren koefizientea balioztatzeko jardunbidea, horretarako pertsona edo taldean probaren bertsio baliokide diferituak aplikatzen direlarik. Ord.: FORMAS PARALELAS.
FORO: Gai edo arazo baten inguruan moldatzen den eztabaida ezformal batez osatzen den talde-dinamikako teknika, non taldekide guztiek parte har dezaketen koordinatzaile baten gidaritzapean. Ord.: FORO.
FROGATUTAKO BALIOTASUN: Enpirikoki edo esperimentalki egiaztatu den baliagarritasuna. Ord.: VALIDEZ COMPROBADA.
G
G FAKTORE: Adimen orokorra, inguruneko estimuluen arteko loturak ikustarazteko gaitasuna. Ord.: FACTOR G.
G KOEFIZIENTE: Ikus OROKORTASUN-KOEFIZIENTE. Ord.: COEFICIENTE G.
G TEORIA: Ikus OROKORTASUN-KOEFIZIENTE. Ord.: TEORÍA G.
GAITASUN: ahalmen edo helburu jakin baterako pertsona gai ote den ezarriko duten baldintzak. Ord.: APTITUD.
GAITASUN ABSTRAKTU: Arrazoitze logikorako eta erlazioak antzemateko gaitasuna, "g" faktorearen oso antzekoa. Ord.: APTITUD ABSTRACTA.
GAITASUN ESPAZIAL: Espazioan objektuak irudikatzeko gaitasuna, beren arteko loturak ulertzeko gai izanik. Ord.: APTITUD ESPACIAL.
GAITASUN OROKOR: Adimena, "g" faktorea. Ord.: APTITUD GENERAL.
GAITASUN ZEHATZERAN TEST: Gaitasun zehatzak neurtzeko erabiltzen den testa. Ord.: TEST DE APTITUD ESPECÍFICA.
GAITASUN-PROBA: Gaitasun zehatzak neurtzeko proba (adibidez: misikarako gaitasuna, zenbakietarako gaitasuna, pertzeptzioarako gaitasuna, e.a.). Ord.: PRUEBA DE APTITUD.
GALDEKETA: Ikus INKESTA. Ord.: CUESTIONARIO.
GALDEKETA DESKRIBATZAILE: Helburu nagusia populazioaren edo honen azpibanaketen oinarrizko parametro estatistikoak balioestea duen inkesta. Ord.: ENCUESTA DESCRIPTIVA.
GALDERA: Erantzuna eragiteko ahozko edo idatzizko esakunea. Ord.: PREGUNTA.
GALDERA ARINGARRI: kontuzko gaiei buruzko galdera-sortan, eragin kaltegarria murriztu nahi duen galdera. Ord.: PREGUNTA AMORTIGUADORA.
GALDERA IREKI: Bere formulazioak erantzuna aske emateko aukera eskaitzen duen galdera. Ord.: PREGUNTA ABIERTA.
GALDERA ITXI: Eman daitezkeen erantzunak aurretik zehaztuta dituen gladera. Ord.: PREGUNTA CERRADA.
GALDERA-SORTA: Idatzizko erantzunen bidez, pertsonaren edo pertsona-taldearen informazioa lortzeko aukera ematen duen galdera-zerrenda. Ikus halaber INKESTA. Ord.: CUESTIONARIO.
GALDERA-SORTA ANONIMO: Postaz bidalitako galdera-sortari erantzuten dion pertsona identifikatzeko ikerlariak, galdetutako pertsonak inkesta anonimoa dela pentsa dezan, erantzun-kartazala markatzen duen ohiko praktika. Ord.: CUESTIONARIO ANÓNIMO.
GALDERA-SORTA SOZIOMETRIKO: Ikus TEST SOZIOMETRIKO. Ord.: CUESTIONARIO SOCIOMÉTRICO.
GALDERAK BATERIAN: Osagarri diren ikuspegi desberdinetatik egiten diren gai berari buruzko galdera-sortako galderak. Ord.: PREGUNTAS EN BATERIA.
GARAPEN-TEST: Adinean zehar izandako lorpenak neurtzeko testa (bizitzako aurreneko urteetan). Ord.: TEST DE DESARROLLO.
GAUZATZE-TEST: Trebetasun-testetan, hitz hau gizakiari jarduera fisiko jakin bat gauzatzea eskatzen dion testarentzat erabili ohi da (adibidez, labirintoko irteera marraztea). Nortasun-testetan, motibagarri den egoera estandarizatuaren aurrean, erantzun jakin baten behaketari deritzo. Ord.: TEST DE EJECUCIÓN.
GERTAKARI: Une jakin bateko jokaerak bereizitako behaketa-unitatea, gertakizuna edo gertaera. Gertaera edo jokaera-unitatea (eta beronen gertaera bakoitza), zeinaren iraupena gutxieneko denbora-unitatea baino laburragoa den, hau ikerlanaren erregistroak eta helburuak aurrez zehaztua duelarik. Ord.: EVENTO.
GERTAKARI-ERREGISTRO: Gertakaria azaltzeko gai diren portaera berezien eta garrantzitsuen erregistroa. Ord.: REGISTRO ANECDÓTICO.
GERTAKARI-TAULA: Baldintza jakin batzuen presentzia/gabezia islatzen duen taula. Ord.: TABLA DE INCIDENCIA.
GERTAKIZUN: Errealitateari dagokiola jakin edo suposatzen den hori. Ord.: HECHO.
GIDA-ORRIAREN PROZEDURA: Taldeka egindako testak azkar zuzentzeko sistema. Subjektuek betetako erantzun-orrien gainean zuzen dauden erantzun-orri zuzenak (klabeak) gainjartzen dira. Ord.: PROCEDIMIENTO DE FALSILLA.
GIDATU GABEKO ELKARRIZKETA: Subjektuari galderei libre erantzuteko edo gai berriei ekiteko aukerak eskaintzen zaizkion elkarrizketa. Ord.: ENTREVISTA NO DIRECTIVA.
GIDATUTAKO ELKARRIZKETA: Subjektuak elkarrizketatzaileak egiten dizkion galderei (itxiei) zehatz erantzuten diena. Ord.: ENTREVISTA DIRECTIVA.
GIDATUTAKO EZTABAIDA: Talde-dinamikako teknika jakina. Ideiak eta berriak trukatzen dira moderatzailearen koordinaziopean. Ord.: DISCUSIÓN DIRIGIDA.
GIZA DESIRAGARRITASUN: Galdegaietan, nortasun-testetan edo jarrera-eskaletan erantzunak ematean, irudi ona emateko helburuz, hau da, gizarteak egokitzat jotzen duen irudia islatzeko, gizabanakoek erantzun alboratuak emateko duten joera. Ord.: DESEABILIDAD SOCIAL.
GORABEHERA: Beste gertakari bat suertatzea eten edo oztopatzen duen gertakaria. Ord.: INCIDENTE.
GORABEHERA KRITIKO: Garrantzizko gertaerak biltzen dituen erregistroa, baita interesgune edo topiko jakin batekin erlazionaturikoak ere. Ord.: INCIDENTE CRÍTICO.
GRAFOLOGIA: Pertsonaren idazkera aztertuz, pertsona horren izakera ezagutzeko metodoa. Ord.: GRAFOLOGÍA.
GUTTMAN ESKALA: Itema onartzeko aurreko edo azpiko ordeneko itemak onartzea eskatzen duten itemak hierarkizatuta dituen metatze-jarrerako eskala. Ord.: ESCALA DE GUTTMAN.
GUTXIENEKO GAITASUN: Bigarren Hezkuntzako agiria eskuratzeko oinarrizko trebetasunen testean ikasleak gainditu behar duen gutxieneko maila (normalean Gobernuak erabakia). Espainiako estatuan, Hautaproba edo Selektibitatea gainditzeko beharrezko maila litzateke. Ord.: COMPETENCIA MÍNIMA.
H
HALO-EFEKTU: Irakasleen edo ikertzaileen itxaropen afektiboek sortutako efektu kutsakorra. Ord.: EFECTO DE HALO.
HASIERAKO EBALUAZIO: Ebaluazio-prozesuaren hasieran egiten dena. Ord.: EVALUACIÓN INICIAL.
HEIN: Banaketako puntuaziorik altuen eta baxuenaren arteko distantzia adierazten duen adierazlea edo aldakortasun-neurria. Ord.: RANGO.
HEIN BATUKARI: Jarrerak neurtzeko eredua Likert-ek 1932an proposatua. Eskala graduatuaren gainean, gai baten inguruko esaldi-zerrenda bat baloratu behar du subjektuak, eta balio guztien baturak pertsona horrek gai jakin horren inguruko aldeko edo kontrako neurria azaltzen du. Ord.: RANGO SUMATIVO.
HEISSE METODO: fidagarritasuna egonkortasun gisa eskuratzeko prozedura-mota bat. Talde berari test bera hiru aldiz edo gehiagotan aplikatuz lortzen da. Ord.: MÉTODO HEISSE.
HELBURU ESPEZIFIKO: Hezkuntza-programaren asmoen definizio bat. Programaren aplikazio-subjekuak zeintzuk diren, haiengan zer-nolako aldaketa eragin behar den eta azken jarrera termino zehatzetan deskribatzen du. Helburu orokorrak baino zehatzagoak dira. Ord.: OBJETIVO ESPECÍFICO.
HELBURU OPERATIBO: Hezkuntza-helburuen adierazpen berezia, helburu orokorrak zehaztasun handiagoz definitzen edo ematen dituena. Zehaztasun hori helburu orokorragoak bereganatu dituela adieraz dezaketen ikaslearen hainbat jokabide behagarritan gauzatzen da. Ord.: OBJETIVO OPERATIVO.
HELBURU OROKOR: Hezkuntza-programaren asmoen definizio bat. Programaren aplikazio-subjekuak zeintzuk diren, haiengan zer-nolako aldaketa eragin behar den eta azken jarrera termino zehatzetan deskribatzen du. Ord.: OBJETIVO GENERAL.
HELBURUAK EZAGUTU GABEKO EBALUAZIO: Ebaluatzaileak bere egitekoa helburuak ezagutu gabe egiten dueneko emaitzen ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN SIN CONOCIMIENTO DE OBJETIVOS.
HELBURUAK LORTZEAN OINARRITUTAKO EBALUAZIO-DISEINU: Orientabide kuantitatiboa duen ebaluazio-diseinua, zeinetan helburuak identifikatu eta berauek lortzea partaideen iritziaren arabera balioztatzen diren, ebaluatzen den programaren jarraipena nolabait bideratzeko. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN BASADO EN LA CONSECUCIÓN DE OBJETIVOS.
HELBURUARI BURUZKO TEST: Prestakuntza-programako edukien ebaluazioan azterketariaren gaitasuna-ez gaitasuna erabakitzen duen irizpideari dagokion test eredua. Ord.: TEST REFERIDO AL OBJETIVO.
HELBURURIK GABEKO EBALUAZIO-DISEINU: Programen inplementazioaren ondorio on eta txarrak balioztatzen dituen ebaluazio-diseinua. Ikus halaber Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN SIN OBJETIVOS.
HEPTA PUNTUAZIOAK: Kurba normalaren azalera, abzisa-ardatzaren gainean, 7 eremu berdinetan zatitzen duen puntuazio tipiko deribatua da. Eremu jakin batean kokatzen den puntuazio oroi eremu horretako zenbakia esleitzen zaio (1etik 7ra). Ord.: PUNTUACIONES HEPTA.
HETEROEBALUAZIO: Pertsona batek beste batez egiten duen ebaluazioa: bere lana, bere jarduna, errendimendua, etab. Ord.: HETEROEVALUACIÓN.
HEZKUNTZA-BERRIKUNTZA: Hezkuntza-ekintza edo modalitatearen inplementazioa. Ord.: INNOVACIÓN EDUCATIVA.
HEZKUNTZA-HELBURU: Iakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren ondorioz ikasleak lortzea espero dugun emaitza. Ord.: OBJETIVO EDUCATIVO.
HEZKUNTZA-SISTEMAREN ERRENDIMENDU: Hezkuntza-sistemak, egindako giza eta ekonomia-aahaleginaren aldera, lortzen duen emaitza. Ord.: RENDIMIENTO DEL SISTEMA EDUCATIVO.
HEZKUNTZA-ZIENTZIEN INSTITUTUA (HEZI): Irakasleen prestakuntza pedagogikoa, hezkuntza-ikerketa eta honen emaitzen zabalkundea bultzatzeko espainiako estatuko unibertsitate gehienetan sortutako erakundea. Ord.: INSTITUTO DE CIENCIAS DE LA EDUCACIÓN (ICE).
HILKORTASUN: Ezaugarri bera duten subjektuengan, zenbaitek ikerketan ez segitzeko dagoen arriskuari deitzen zaio. Ord.: MORTALIDAD.
HILKORTASUN ESPERIMENTAL: Esperimentuan, hainbat pertsonaren galtze edo parte hartzeari uzteak barne-baliotasunari eragiten dion esperimentu-errorearen iturria. Ord.: MORTALIDAD EXPERIMENTAL.
HILKORTASUN ESTATISTIKO: Inkesten eremuan, panel-diseinuetan gerta daitekeen subjektuen galerari deitzen zaio. Ord.: MORTALIDAD ESTADÍSTICA.
HIPOTESI: Ikertzaileek formulatzen duten aldagaien arteko esakune sintetiko eta erlazionala; hau planteatutako arazoaren azalpen arrazoizkoa da, baina ez ziurra. Esperientziarekin bat datorren azalpen arrazoizkoa eta teorian oinarritua, baina ez ziurra. Ord.: HIPÓTESIS.
HISTOGRAMA: Datu estatistikoak maiztasunarekiko azalera proportzionalak dituzten laukizuzen jarraituen formaz irudikatzen dituen grafikoa. Ord.: HISTOGRAMA.
HITZ-JARIOTASUN: Erraz mintzatzeko eta idazteko gaitasuna. Ord.: FLUIDEZ VERBAL.
HITZARMEN: Gizakien arteko izaera pertsonal-sozialeko elkarganatze-fasea, adibide nabarmentzat bikotea duena, baina gainerako egitura pluraletan eta haien arteko erlazioetan ere agertzen dena eta gizarte-distantzia txikia izatearen ezaugarria duena. Ord.: ACUERDO.
HITZEZKO ESKALA: Heinak ehoz deskribatutako kategoriak diren eskala; adibidez, "asko", "normal", "gutxi". Ord.: ESCALA VERBAL.
HITZEZKO GAITASUN: Hitzak testuinguru batean azkar ulertzea. Ord.: APTITUD VERBAL.
HITZEZKO ITEM: Papaer eta arkatzezko itema, bertan proposatzen den zeregina burutzeko hizkuntza (ahozkoa edo idatzizkoa) soikik erabiltzera derrigortzen duena. Ord.: ÍTEM VERBAL.
HITZEZKO TEST: Test-mota, bertan erantzuteko irakurtzen eta idazten jakitea ezinbestekoa izanik. Ord.: TEST VERBAL.
HITZEZKO ULERMEN: Ahozko zein idatzizko hitzez adierazitako ideiak ulertzeko gaitasuna. Ord.: COMPRENSIÓN VERBAL.
HITZEZKOA EZ DEN ITEM: Paper eta arkatzez erantzuteko itema, beroni erantzuteko hizkuntza ez eta bestelako adierazpenak (marrazkia, lerroak, ezabaketak, e.a.). Ord.: ÍTEM NO VERBAL.
HITZEZKOA EZ DEN TEST: Paper eta arkatzaren bidezko testa. Bertan argibideak ahoz ematen dira eta itemak grafikoen bidez adierazi. Ord.: TEST NO VERBAL.
HOLISMO: Banakako mailara bihur ezin daitezkeen ezaugarriak diren arau, balio edo eredu-portaera kolektiboetatik abiatuz, ekintza azaltzeko ikuspegia adierazten duen terminoa. Ord.: HOLISMO.
HOLISTIKO: Orokorra, bere osotasunean. Ord.: HOLÍSTICO.
HOMOGENEOTASUN-INDIZE (HI): Proba baten itemen puntuazioen eta aztertutako itemen puntuazioen arteko korrelazioaren bidez, probaren itemak homogeneoak diren ala ez adierazten duen indizea. Ord.: ÍNDICE DE HOMOGENEIDAD.
I
IDATZIZKO AZTERKETA: Azterketariak idatziz erantzun beharreko proba. Galderak bai ahoz edo bai idatziz eman daitezke. Ord.: EXAMEN ESCRITO.
IDEIEN ZURRUNBILO: Geroago aztertu eta kritikatuko diren bat-bateko ekimenak bilduz, arazoaren aurrean konponbideak bilatzeko taldearen ateraldi sortzaileak errazten dituen eztabaida-teknika. Ord.: TORBELLINO DE IDEAS.
IDIOGRAFIKO: Zientzia idiografikoari dagokiona. Bakarrak edo bereziak diren kasuei dagokiena. Ord.: IDIOGRÁFICO.
IKASGELAKO EGUNKARI: Ikasgela barruan izandako eskola-jardueren idazkia. Ord.: DIARIO DE CLASE.
IKASGELAKO EKOLOGIA: Ikasgelako osagaien arteko erlazio guztien markoan izan ohi diren arazoak aztertzen dituen hezkuntza-ikerketako alderdiak adierazten ditu. Ord.: ECOLOGÍA DEL AULA.
IKASGELAKO ETNOGRAFIA: Erakunde eta talde zehatzetan ohiko den jokabidea deskribatzeko aukerak eskaintzen dituen ikerketa-teknika. Ord.: ETNOGRAFÍA DEL AULA.
IKASMAILAREN BALIOKIDE: Testean lortutako puntuazioari ikasmailaren balioa emanda gauzatzen den puntuazio-bihurketa. Lortutako puntuazioa ikasmaila horretakoek lortutakoen batezbesteko puntuazioarekin bat dator. Ord.: EQUIVALENTE DE CURSO.
IKERKUNTZA: Arazoari erantzuna emateko ekintza sistematikoa, zorrotza eta jarraitua. Ord.: INVESTIGACIÓN.
IKERKUNTZA APLIKATU: Arazo praktikoak konpontzeko ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN APLICADA.
IKERKUNTZA EBALUATZAILE: Ikus EBALUAZIO-IKERKUNTZA. Ord.: INVESTIGACIÓN EVALUATIVA.
IKERKUNTZA ETNOGRAFIKO: Talde baten kultura deskribatzen duen ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN ETNOGRÁFICA.
IKERKUNTZA KRITIKO: Partehartzaileen eskuhartzean oinarrituta, helburutzat berrikuntza eta hezkuntza-aldakuntza dituen ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN CRÍTICA.
IKERKUNTZA KUALITATIBO: Gizarte-gertakariak aztertzeko metodologia kualitatiboa erabiltzen duen ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN CUALITATIVA.
IKERKUNTZA KUANTITATIBO: Gizarte-gertakariak aztertzeko metodologia enpiriko-analitikoa erabiltzen duen ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN CUANTITATIVA.
IKERKUNTZA NATURALISTA: Ikus IKERKUNTZA KUALITATIBO. Ord.: INVESTIGACIÓN NATURALISTA.
IKERKUNTZA PARTEHARTZAILE: Analisi kritikoaren eta egoera hobetzeko antolatutako ekintzen bidezko partehartzaileak mobilizatzera bideratutako ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN PARTICIPATIVA.
IKERKUNTZA-EKINTZA: Barneko praxia ulertu eta hobetzeko, egoera sozialaren ikerketa sistematikoa. Ord.: INVESTIGACIÓN ACCIÓN.
IKUSMOLDE IDIOGRAFIKO: Gertakari ezberdinen banakako azterketa beren banakotasun- eta errepikaezintasun-ezaugarrietan oinarrituz burutzea proposatzen duen ikuspegi metodologikoa. Ord.: ENFOQUE IDIOGRÁFICO.
IKUSMOLDE NOMOTETIKO: Hainbat gertakariren erregulartasuna eta errepikagarritasuna azpimarratuz eta ezaugarri horietan oinarrituz, gertakari horiek guztientzat baliagarri liratekeen arau orokorrak ezarri nahi lituzkeen ikuspegi metodologikoa. Ikus halaber NOMOTETIKO. Ord.: ENFOQUE NOMOTÉTICO.
INBENTARIO: Aztertutako pertsonari buruzko datu-multzoa. Ord.: INVENTARIO.
INCE: Instituto Nacional de Calidad y Evaluación (Kalitate eta Ebaluaziorako Institutu Nazionala). Ord.: INCE.
INDIZE: Gauza batek edo kontzeptu batek izan dezakeen maila adierazten duen zenbakia edo letra. Ord. ÍNDICE.
INDUKTIBO: Indukzioz ekiten duena. Metodo induktiboari dagokiona. Induktibo/deduktibo bikote kontrajarraiko terminoa. Ikus halaber METODO INDUKTIBO. Ord.: INDUCTIVO.
INFORMAZIO: Ekintzetatik edo gertakarietatik ateratako ezaguera. Metodologia kualitatiboan hitz hau datuaren ordez erabiltzen da. Ord.: INFORMACIÓN.
INFORMAZIO KUALITATIBO: Narrazio-eran, eta ez zenbaki bidez, adierazitako gertaera eta eskariak. Ikus halaber datu kualitatibo. Ord.: INFORMACIÓN CUALITATIVA.
INFORMAZIO KUANTITATIBO: Zenbaki bidez adierazitako gertaera eta eskariak. Ikus halaber datu kuantitatibo. Ord.: INFORMACIÓN CUANTITATIVA.
INFORMAZIO-ITURRI: Datuen sorburu diren pertsona, talde eta agiriak. Ikus halaber iturri. Ord.: FUENTE DE INFORMACIÓN.
INFORMAZIO-PREMIA: Ikertzaile/ebaluatzaileak, bezeroek eta dagozkion audientziek egindako informazio-eskaera, ikerketa/ebaluaketa aseko duena. Ord.: NECESIDAD DE INFORMACIÓN.
INFORMAZIOA ESKURATZEKO ESKUBIDEA DUEN AUDIENTZIA: Ikerketa edo ebaluazioko emaitzen berri jakiteko baimena duten pertsonen taldea. Ord.: AUDIENCIA CON DERECHO A LA INFORMACIÓN.
INFORMAZIOAREN BAIMEN: Ikerketa/ebaluazioko partehartzaileen arteko akordioa beren izenak edo beraiek emandako isilpeko informazioa helburu jakin batzuetarako erabiltzekoa, betiere informazio hori bildu edo ikerketa/ebaluaketako txostenetan argitaratu baino lehen agertzeak izan ditzakeen ondorioen argitan. Ord.: CONSENTIMIENTO DE INFORMACIÓN.
INFORMAZIORAKO ESKUBIDEAREN PRINTZIPIO: Aztergai diren subjektuek ikerketaren inguruan informazioa jasotzeko duten eskubidea, eragingo dizkieten ondorioak eta eginkizunak zehazki adierazi behar zaizkielarik. Ord.: PRINCIPIO DE DERECHO A LA INFORMACIÓN.
INGURUGIRO: Gizakiengan eragina duen ingurunea, eragile sozialez (gizaki arteko harremanak) eta fisikoz osatua (objektu garrantzitsuak eta beren arteko harremanak). Ord.: ENTORNO.
INGURUNE: Izaki bizidunak inguratu eta haiei eragiten dien bizigunea. Ord.: MEDIO AMBIENTE.
INKESTA: Idatzizko edo ahozko galderen bidezko informazioa biltzeko protokoloa. Galdera-sorta zuzenean egin dezake inkestatzaileak edo, zeharkako prozeduraz, diferituan eman daitezke erantzunak. Ord.: ENCUESTA.
INKESTA-TEKNIKA: Pertsonentzako galdera-sorta egin eta informazioa biltzeko idatzizko edo ahozko teknika. Ord.: TÉCNICA DE ENCUESTA.
INTENTZIOZKO LAGIN: Asmo zehatz baten arabera aukeratutako norbanako-unitateez osatutako lagina. Ord.: MUESTRA INTENCIONAL.
INTENTZIOZKO LAGINKETA: Laginketa ez-probabilistikoa, zeinetan kasuak edo banakoak ikertzailearen iritziaren arabera hautatzen diren. Ikus halaber IRIZPIDEZKO LAGINKETA. Ord.: MUESTREO INTENCIONAL.
INTERPRETAZIO: Lortutako datu edo informazioari esanahia esleitzea, beti ere teoria edo sinesmen-sistemaren barruan eta testuinguruaren arabera. Ord.: INTERPRETACIÓN.
INTERPRETAZIO ARAU-EMAILE: Interpretazio-mota honetan, pertsonaren puntuazioa alderatu egiten da bere inguruneko taldekoarekin edota erreferentzia-taldekoarekin . Ord.: INTERPRETACIÓN NORMATIVA.
IRAGAZKI-GALDERA: Galdera-sorta baten aurretiko galdera. Honen bidez hurrengo galderari erantzungo dioten pertsonen hautaketa egiten da. Ord.: PREGUNTA FILTRO.
IRAGAZKI-ITEM: Item-mota bat, bere helburua item-multzo baten eragina ondorengoetara ez zabaltzea delarik. Zenbaitetan distraktore edo item desbideragarri gisa erabiltzen da. Ord.: ÍTEM TAPÓN.
IRAKURTZE-ABIADURA: Zeinu idatziez jabetu eta interpretatzeko azkartasuna. Ord.: VELOCIDAD LECTORA.
IRITZI-AZTERKETA: Laginetan oinarritzen den iritzi-azterketa. Ord.: SONDEO.
IRITZI-GALDEKETA: Giza talde bateko kideek gai batzuei buruz dituzten iritziak argitzea edo jakitea helburu duen galdeketa. Ord.: ENCUESTA DE OPINIÓN.
IRITZI-GALDERA: Topiko (egoera, gertaera...) bati buruz jendeak duen iritzia ezagutzeko egindako galdera. ord.: PREGUNTA DE OPINIÓN.
IRIZPIDE: Uste edo balioztapena azaltzean abiapuntutzat hartzen dugun printzipioa. Aldagai baten neurri baliagarri, frogatu eta onartua. Egia ezagutzeko araua. Ord.: CRITERIO.
IRIZPIDEAREKIKO ERREFERENTZIA: Zorrotz adieraziz, itxaropen-tauletan oinarrituriko interpretazioa da. Irizpide zehatz bat kontuan hartuz, gizaki baten emaitzak behatu ondoren, gizaki horrek maila jakin bat eskuratzeko duen probabilitatea azaltzen du. Adibidez, "Halakoak EGA gainditzeko % 80ko probabilitatea du". Ord.: REFERENCIA AL CRITERIO.
IRIZPIDEARI BURUZKO TEST: Aurrez hainbat irizpide zehaztuta, interpretazioa zuzenean emateko neurriak eskaintzen dituen testa da. Tradizionalki, gaitasun eta errendimenduen neurketan erabili izan da, puntuazioen bariantzari baino edukien balideziari garrantzi handiagoa emanez. Ord.: TEST REFERIDO AL CRITERIO.
IRIZPIDEZKO ALDAGAI: Irizpide/aurresale bikotean aldagai eurresalea egiaztatzeko irizpide gisa erabiltzen den aldagaia. Ord.: VARIABLE CRITERIO.
IRIZPIDEZKO BALIOTASUN: Ikus AURRESATE-BALIOTASUN. Ord.: VALIDEZ CRITERIAL.
IRIZPIDEZKO LAGINKETA: Ikertzaileek ezarritako irizpideren batez zuzentzen den laginketa. Ord.: MUESTREO CRITERIAL.
IRIZPIDEZKO NEURKETA: Gizaki batek helburu edo irizpide jakin bat lortu duen ala ez egiaztatzeko egiten den neurketa. Ord.: MEDICIÓN CRITERIAL.
IRIZPIDEZKO TEST: Subjektuak (ikasleak, adibidez) irizpide edo helburu jakin bat lortu duen ala ez ebaluatzeko proba. Ord.: TEST CRITERIAL.
IRT: "Item Response Theory"ren laburdura. Ord.: IRT.
ISILPEKOTASUN-PRINTZIPIO: Aztergai diren subjektuen deiturak ixilpean gordetzeko betebeharra. Ord.: PRINCIPIO DE CONFIDENCIALIDAD.
ISOC: Instituto de Información y Documentación en Ciencias Sociales y Humanidades (Gizarte Zientzietan eta Humanitateetan Informatzeko eta Dokumentatzeko Institutua). Ord.: ISOC.
ITED PUNTUAZIOA: Puntuazio tipiko eratorria, batezbestekoa 15 eta desbideratzea 5 delarik. Ord.: PUNTUACIÓN ITED.
ITEM: Proba, galdera-sorta edo elkarrizketa taxutzen duen elementua edo galdera. Ord.: ITEM.
ITEM DESBIDERAGARRI: Testean benetako helburua ezkutatzeko, azterketariaren arreta desbideratzeko itema. Ord.: ÍTEM DISFRAZ O MÁSCARA.
ITEM IREKI: Item-mota honen aurrean, subjektuak erantzuna osatu egin behar du, ez hautatu. Ord.: ÍTEM ABIERTO.
ITEM ITXI: Item-mota honen aurrean, subjektuari eskaitzen zaizkion erantzunetan egokiena hautatu behar du. Ord.: ÍTEM CERRADO.
ITEM MANIPULATIBO: Gauzatzeko material edo tresna jakin batzuk (buruhausgarriak, kuboak, lamianak, e.a.) erabiltzea eta lantzea eskatzen duten itemak. Ord.: ÍTEM MANIPULATIVO.
ITEM ZALANTZAZKO: Test baten aurrean, puntuazio altua nahiz baxua lortu duten pertsonek asmatzen duten itema. Bestalde, asmatzen ez dutenek ere, proba osoan puntuazio altuan zein baxuak izan. Ord.: ÍTEM AMBIGUO.
ITEM-ANALISI: Proba baten erreaktiboen ezaugarri eta eraginkortasunaren analisia. Ord.: ANÁLISIS DE ÍTEMS.
ITEM-BANKU: Testetako item-multzoa, edukiz eta zailtasun-mailaz sailkatuak. Ord.: BANCO DE ÍTEMS.
ITEM-BEKTORE: Gizaki-multzo batek item bati emandako erantzun puntuatuen zerrenda. Ord.; VECTOR ÍTEM.
ITEM-FORMATU: Item baten diseinu eta itxura bereizgarria. Ord.: FORMATO DE ÍTEM.
ITEM KALIBRAKETA: Itemaren parametroak estimatu ahal izateko, Itemarekiko Erantzunaren Teoriaren prozesua (IET). Helburua, zailtasun-eskalan kokatzea da, diskriminazio eta aieru edo konjeturaren balioa aldaezin mantentzen delarik. Ord.: CALIBRACIÓN DE ÍTEMS.
ITEM-LAGINKETA: Item-multzo orokorretik azpimultzoak hautatzeko prozedura; item lagin batzuk azterketari batzuei ezartzekoak izaten dira eta beste batzuk beste azterketari batzuei ezartzekoak. Ord.: MUESTREO DE ÍTEMS.
ITEMAN: (conventional ITEM ANalysis program). Item objektiboak analizatzeko iformatika-programa. Ord.: ITEMAN.
ITEMAREKIKO ERANTZUNAREN TEORIA: Pertsona baten ezaugarriaren -aurrez test baten bidez neurtutakoaren- eta itemari edo galderari emandako erantzunaren arteko erlazioa adierazten duen teoria. Hasieran teoria hau "Ezkutuko ezaugarriaren teoria" izendatu zen. Ord.: TEORÍA DE RESPUESTA AL ÍTEM.
ITEMAREN BEREZKO KURBA: Kurba enpiriko edo teorikoa, itemari erantzun zuzena ematen dioten subjektuen kopuruaren (edo egoki erantzuteko probabilitatearen) eta ezkutuko ezaugarri bateko puntuazioaren arteko erlazioa azaltzen duena. Ord.: CURVA CARACTERÍSTICA DEL ÍTEM.
ITEMAREN ERANTZUN SUSMATU: Item kognitiboari aurrean emandako erantzuna zoriz, gainerakoak baztertuz edo zeharka arituz izan denean. Ord.: ÍTEM CONJETURADO.
ITEMAREN POLARITATE: Jarrera eta nortasunaren inguruko galdera-sortetan, ebaluatu den objektu edo ezaugarriaz itemaren esaldiak hartzen duen aldeko/kontrako zentzua. Ord.: POLARIDAD DEL ÍTEM.
ITEMEN HAZTAPEN: Psikometrian, proba edo testeko elementu bakoitzari ematen zaion pisu desberdina. Aurrez egin daiteke, informazio teorikoan oinarrituta, eta baita ondoren ere, elementu bakoitzaren garrantziaz eta zailtasunaz jasotako informazio praktikoan oinarrituta. Ord.: PONDERACIÓN DE ÍTEMS.
ITURRI: Informazio- edo datu-sorrera. Ord.: FUENTE.
ITURRI PRIMARIO: Zuzeneko edo sorrerako iturria. Ord.: FUENTE PRIMARIA.
ITURRI SEKUNDARIO: Zeharkako edo beste batzuek aipatutako iturria. Ord.: FUENTE SECUNDARIA.
ITXURAZKO BALIOTASUN: Subjektuaren begi aurrean metodoak edo tresnak azaltzen duen baliotasuna; alderdi teknikotik begiratuta ez du balio zorrotzik. Ord.: VALIDEZ APARENTE.
J
JARDUERA MAXIMO: Test kognitiboen mota. Bertan ezaugarri baten inguruan azterketariak ezan dezakeen mailarik handiena neurtu nahi da. Ord.: ACTUACIÓN MÁXIMA.
JARDUERA TIPIKO: Test ez-kognitiboak jarduera tipikoaren adibide dira, azterketariak ohi duen bezala erantzutea espero baita. Ord.: ACTUACIÓN TÍPICA.
JARDULE: Ikerkuntza-egoera eta eszenategiko partehartzailea. Ord.: ACTOR/A.
JARDULE NAGUSI: Ikertzaileari ikerkuntza-egoera eta eszenategia hobeki ulertzen laguntzen dion partehartzailea. Ord.: ACTOR/A CLAVE.
JARRERA: Gizakiaren joera positiboki edo negatiboki baloratzeko gizarteko osagairen bat: ikur, pertsona, talde, instituzio, e.a. Ord.: ACTITUD.
JARRERA-ESKALA: Jarrerak neurtzeko estimazio-eskala. Ord.: ESCALA DE ACTIDUD.
JATORRIZKO PUNTUAZIOA: Ikus PUNTUAZIO ZUZEN. Ord.: PUNTUACIÓN ORIGINAL.
JOKABIDE: Egoera jakin batean jarduteko edo moldatzeko modua. Ord.: CONDUCTA.
K
K: Testaren luzera handiagotzen edo murrizten den proportzioa (bere fidagarritasun- eta baliotasun-koefizienteen aldaketak kalkulatzeko. Ord: K.
K MOTAKO ITEM: Aukera anitzeko itema, lau erantzun eta bost aukera dituena, horietako bakotzak erantzun-kategorien kopuru bera duelarik. Ord.: ÍTEM TIPO K.
KALIFIKAZIO: Azterketa edo etekinaren ebaluazioa. Ord.: CALIFICACIÓN.
KANOI BIKO GALDERA: Bi ideia edo gai dituen galdera. Ord.: PREGUNTA DE DOBLE CAÑÓN.
KANPO-AZTERKETA: Eskola-sistema bateko ikasleei eskola-sistema horren kontroletik at eginarazten zaien azterketa (Hautaproba edo SELEKTIBITATEA, ADIBIDEZ). Ord.: EXAMEN EXTERNO.
KANPO-EBALUAZIO: Ikergaia barne duen erakundeaz kanpoko ebaluatzaileak gidatutako ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN EXTERNA.
KANPO-HISTORIA: Tratamenduaren aurretik eta tratamenduaren ostean hartutako neurrien artean edo aldagai askearen ezarpenaren eta menpeko aldagaiaren artean, esperimentuan bertan edo egoera horretatik kanpo jasotako gertaera eta gorabeheran multzoa. Ord.: HISTORIA EXTERNA.
KANPOTIKO IRIZPIDE: Ikerketan bilatzen denaren antzeko den irizpidea edo konparazio bezala erabil daitekeena. Ord.: CRITERIO EXTERNO.
KASU-AZTERLAN: Ikerkuntza-eredua, sakonean pertsonak, gizarte-unitateak edo hezkuntza-erakunde bereziak deskribatu eta analizatzen dituena. Ord.: ESTUDIO DE CASOS.
KATEGORIA: Beste taldeekiko eta, alderdi jakin bati dagokionez, zenbait atributu baterako eta beste zenbait desberdin dituzten kasu-taldeak. Ord.: CATEGORÍA.
KATEGORIA-SISTEMA: Osotasun eta esklusibotasun-baldintzak betetzen dituen behaketak erregistratzeko ad hoc egindako klase edo kategoria-multzoa. Ord.: SISTEMA DE CATEGORÍAS.
KATEGORIEN KODETZE: Irudikapen-jardunbide baten bidez hauteman diren portaerak kontzeptualki lantzeko prozesua. Ord.: CODIFICACIÓN DE CATEGORÍAS.
KATEGORIZAZIO: Aurretik definituriko irizpide batzuetan oinarrituz, informazioa biltzeko prozesu progresiboa. Ord.: CATEGORIZACIÓN.
KINADA: Erreakzioa eragiten duen baldintza. Ord.: ESTÍMULO.
KINADA-ALDAGAI: Gizabanakoaren portaera eragin dezakeen kanpoko baldintza naturala zein soziala. Ord. VARIABLE ESTÍMULO.
KIRIBILEKO OMNIBUS TEST: Omnibus-erako testa, gero eta item zailagoak, baina tartekatuak, dituena. Ord.: TEST ÓMNIBUS EN ESPIRAL.
KLABE: Itemen erantzunei ematen zaien asmatze, hutsegite eta puntuazioen kodea. Ord.: CLAVE.
KODETU: Kode edo kategoria-sistema ezarri. Ord.: CODIFICAR.
KODIFIKAZIO: Analisiaren eraginez aurkitutako erregistro-unitate konkretu bakoitza dagokion testuinguru-unitateari esleitzeko prozesua. Ord.: CODIFICACIÓN.
KOEBALUAZIO: Hainbaten artean egindako jarduera edo lan jakin bati buruz taldean egindako ebaluazioa. Ord.: COEVALUACIÓN.
KOEFIZIENTE: Ezaugarri jakin bat bereizten duen zenbakia. Ord.: COEFICIENTE.
KOHORTE: Ezaugarri bera (adina, eskola-maila...) duen populazio-multzoa. Ord.: COHORTE.
KOKAPEN-TEST: Gizabanakoarentzat programa edo ikasketa egokienak zeintzuk izan daitezkeen ikusteko diseinatutako tests. Ord.: TEST DE EMPLAZAMIENTO.
KONSTRUKTU-BALIOTASUN: tresnak neurtu nahi duen heinari edo konstruktuari eusten dion teoriaren baliotasuna. Ord.: VALIDEZ DE CONSTRUCTO.
KONTESTU: Gertakizun bat, egoera bat, gizabanako bat, etab. inguratu eta azaltzen duen zirkunstantzia-multzoa Ord.: CONTEXTO.
KONTINGENTZI-KOEFIZIENTE: Bi aldagi kualitatiboren elkartze-maila aiderazten duen koefizientea. Ord.: COEFICIENTE DE CONTINGENCIA.
KONTROL ZERRENDA: Behaketa zuzendu eta sistematizatzeko, portaera-zerrenda idatzia egiten duen datu-bilketarako tresna. Aurretik ezarritako zerrendan oinarritutako erregistroa, non denbora-unitate jakin batean gertatzen diren portaerak adierazten diren. Beren presentzia edo gabezia adierazteko portaeren edo objektuen zerrendatzea. Ord.: LISTA DE CONTROL.
KONTZEPTU: Errealitate edo pentsamenduaren irudikapen orokorra eta abstraktua. Ord.: CONCEPTO.
KONTZEPTU-BALIOTASUN: Ikus BALIOTASUN TEORIKO. Ord.: VALIDEZ CONCEPTUAL.
KORRELAZIO: Elkarrekiko erlazioa. Erlazio edo zorizko menpekotasun-maila eta bi datu-serieren edo gehiagoren bariazioaren norantza-maila. Bi aldagairen edo gehiagoren arteko elkarrekiko erlazioa. Ord.: CORRELACIÓN.
KORRELAZIO BISERIAL: Bi aldagai kuantitatibo jarraituren arteko korrelazio koefizientea, aldagai bat tartean eta bestea dikotomizatuta daudelarik. Ord.: CORRELACIÓN BISERIAL.
KORRELAZIO BISERIAL PUNTUAL: Aldagai bat jarraitua eta banaketa normalekoa delarik eta bestea dikotomikoa, bi aldagaien arteko korrelazio-koefizientea. Ord.: CORRELACIÓN BISERIAL PUNTUAL.
KORRELAZIO TETRAKORIKO: Bi aldagai dikotomizaturen arteko korrelazio-koefizientea. Ord.: CORRELACIÓN TETRACÓRICA.
KORRELAZIO-KOEFIZIENTE: Bi aldagairen arteko erlazio edo konkomitantzia-maila adierazten duen (r) koefizientea. Normalean Bravais-Pearson-en korrelazio-koefizientea da. Ord.: COEFICIENTE DE CORRELACIÓN.
KOSTU-ERAGINKORTASUNEN ANALISI: Programa desberdinek helburu berak dituztenean, antzekoak diren praktiken emaitzak beren kostuen arabera alderatzen dituen analisia. Ord.: ANÁLISIS COSTO- EFECTIVIDAD.
KOSTU-ETEKINEN ANALISI: Gizartearentzako kostuaren eta etekinaren arabera, programaren emaitzak balioztatzen dituen analisia. Ord.: ANÁLISIS COSTO-BENEFICIO.
KR-20: Puntuazio dikotomikoen itemen barne kontsistentziaren fidagarritasun-koefizientea eskuratzeko aukera ematen duen ekuazioa. Ord.: KR-20.
KR-21: Itemen bariantzetan antz handia denean, KR-20 koefizientearen ordezkoa. Ord.: KR-21.
KRITIKA ARTISTIKOKO EBALUAZIO-DISEINU: Testuingurua kontuan hartzen duen programen ebaluazio-diseinu deskribatzailea eta interpretatzailea. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN DE CRÍTICA ARTÍSTICA.
KUALITATIBO: Ezaugarriak edo berezitasunak adierazteari edo zehazteari dagokio. Ord.: CUALITATIVO.
KUANTIFIKAZIO: Ezaugarriei zenbakiak ezartzea. Ord.: CUANTIFICACIÓN.
KUANTITATIBO: Neurgarri diren magnitudeak adierazten edo zehazten dituena. Ord.: CUANTITATIVO.
KUDER-RICHARDSON-EN 20. FORMULA: Probaren barne-sendotasunari dagokion fidagarritasuna kalkulatzeko formula. Balio altuak (1aren ingurukoa) item guztiek elkarren arteako korrelazio altua dutela adierazten du eta, ondorioz, probak benetako puntuazioak neurtzen ditu. Ord.: FÓRMULA 20 DE KUDER-RICHARDSON.
KUDER-RICHARDSON-EN 21. FORMULA: Kuder-Richardson-en 20. formularen kalkulu laburtua, batezbestekoa, bariantza eta probaren item-kopurua bakarrik jakitez eskatzen duena. Ord.: FÓRMULA 21 DE KUDER-RICHARDSON.
KUDER-RICHARDON-EN FORMULAK: Testeko itemei buruzko informaziotik edo batezbesteko, desbiderazio tipiko eta testaren item-kopurutik abiatuta, testaren fidagarritasuna kalkulatzeko formulak. Ord.: FÓRMULAS DE KUDER-RICHARDSON.
KULTURATIK ASKE DAGOEN TEST: Aztertetarien puntuazioetan kulturaren eragina alboratuz asmatutako testa. Gehienetan adimen orokorreko edo gaitasun abstraktuetako probak izan ohi dira, hitzezkoak ez diren edukiak dituztenak. Ord.: TEST LIBRE DE CULTURA.
L
LABORATEGI-ESPERIMENTU: Jokabidea behatuko deneko baldintzak ikerlariak berak moldatzen eta beste aldagai guztiak ere kontrolpean dituenean gauzatzen den esperimentua. Ikus halaber LANDA-ESPERIMENTU. Ord.: EXPERIMENTO DE LABORATORIO.
LAGIN: Laginketaren bidez populaziotik ateratako kasu edo gizabanako-multzoa. Ord.: MUESTRA.
LAGIN ADIERAZGARRI: Jatorrizko populazioaren ezaugarri guztiak proportzionalki dituen lagina. Ord.: MUESTRA REPRESENTATIVA.
LANDA: Naturako egoeretan, gertakariak izaten diren lekua. Ord.: CAMPO.
LANDA-AZTERLAN: Naturako egoeretan, gertakariak izaten diren lekuetan egiten den azterketa. Ord.: ESTUDIO DE CAMPO.
LANDA-EGUNKARI: Ikerketan zehar harremanak dituen pertsonei buruz ikerlariak dituen iritziak jasotzen dituen idazketa pertsonala. Ord.: DIARIO DE CAMPO.
LANDA-ESPERIMENTU: Aldagai arrotzen kontrol zehatzik gabe egoera naturalean gauzatzen den esperimentua. Ikus halaber LABORATEGI-ESPERIMENTU. Ord.: EXPERIMENTO DE CAMPO.
LANDA-MAPAGINTZA: Ikuspegi globala lortzeko asmoz, giza, espazio eta denborazko erlazioei buruzko informazioa lortzeko ikerkuntza etnografikorako estrategia. Ord.: MAPEO DE CAMPO.
LANDA-OHARRAK: Etnografikoak diren landa-azterlanetan erabilitako erregistro narratzaileak. Ord.: NOTAS DE CAMPO.
LANDA-PROBA: Gero errealitatean erabiliko den lekuaren antzeko giroan egiten den irakaskuntzako programa, proiektu edo materialaren azterketa. Landa-proben eskalak, bai hasierako oinarrizko ikerketak eta bai eskala totaleko azterketak har ditzake. Ord.: PRUEBA DE CAMPO.
LIKERT-EN ESKALA: Neurtzen ari den jarreraren inguruan, pertsonek beren adostasuna edo adostasun eza adierazteko jarrera-eskala. Ord.: ESCALA DE LIKERT.
M
MAHAINGURU: Talde-dinamikako teknika; bertan gai bati buruzko ikuspegi desberdin eta kontraesankorrak dituzten adituen talde batek beren iritziak ematen dituzte txandaka, gero parte hartuko duten entzulen aurrean. Ord.: MESA REDONDA.
MAILA INSTRUKTIBO: Pertsonari, oro har, eta hezkuntza-maila jakin bateko ikasleari, bereziki, dagokion instrukzio-gradu kuantitatibo eta kualitatiboaren zehaztapena. Ord.: NIVEL INSTRUCTIVO.
MAIZTASUN: Balio edo kategoria zenbatetan errepikatzen den azaltzen duen kopurua. Ord.: FRECUENCIA.
MATERIALEN EBALUAZIO: Liburu, curriculum-gida, film, zinta eta irakaskuntzako bestelako euskarri fisikoen meritu edo balioaren ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN DE MATERIALES.
MEDIANA: Kasuen ehuneko 50 bere azpian duen balioari dagokion aiderazle edo joera nagusiko neurria. Ord.: MEDIANA.
MENPEKO ALDAGAI: Azterlan-aldagaia, zeinaren emaitzak edo efektuak aldagai askearen ondorioak edo menpekoak diren. Ord.: VARIABLE DEPENDIENTE.
METAANALISI: Gai berari buruzko analisi desberdinen emaitzen analisia. Ord.: METAANÁLISIS.
METAEBALUAZIO: Ebaluazioaren analisi kritikoa. Ebaluazioaren ebaluazioa. Ord.: METAEVALUACIÓN.
METODO MOLAR: jokabidearen ezterketa-metodoa, jokabide-unitate handiak txikiak baino gehiago eta helburuak erantzun zehatzak baino gehiago aztertzen dituena. Ord.: MÉTODO MOLAR.
METODO MOLEKULAR: Jokabidearen azterketa-eredua, jokabide-unitate txikiak handiak baino gehiago eta norbanakoen erantzunak helburuak baino gehiago aztertzen dituena. Ord.: MÉTODO MOLECULAR.
METODOLOGIA ERAIKITZAILE: Ikus METODOLOGIA KUALITATIBO. Ord.: METODOLOGÍA CONSTRUCTIVISTA.
METODOLOGIA ESPERIMENTAL: Diseinu esperimentala erabiltzen duen metodologia-mota. Ord.: METODOLOGÍA EXPERIMENTAL.
METODOLOGIA INTERPRETATZAILE: Ikus METODOLOGIA KUALITATIBO. Ord.: METODOLOGÍA INTERPRETATIVA.
METODOLOGIA KUALITATIBO: Adierazien eta giza asmoen bidez pertsonek egiten dituzten gizarte-errealitatearen interpretazioak aztertzen dituen paradigma interpretatzailearen -eraikitzailearen- suposizioetan oinarritzen den metodologia. Ikerkuntza-mota desberdinak biltzen ditu, hala nola etnografia, fenomenologia, elkarrekintza sinbolikoa, etab. Ord.: METODOLOGÍA CUALITATIVA.
METODOLOGIA KUANTITATIBO: Paradigma positibistan oinarritu, behaketaren eta esperimentazioaren bidez gizarte-gertakariak aztertu, errealitatea kuantifikatu eta datu-analisirako test estatistikoak erabiltzen dituen metodologia. Ord.: METODOLOGÍA CUANTITATIVA.
METODOLOGIA KUASIESPERIMENTAL: Subjektuak ikerkuntza-taldeei zoriz ezartzen ez zaizkielako edo aldagai askea manipulatzea zaila delako, metodologia esperimentalak eskatzen duen aldagai arrotzen kontrola bermatzen ez duen metodologia. Ord.: METODOLOGÍA CUASIEXPERIMENTAL.
METODOLOGIA SOZIOKRITIKO: Gizarte-diziplinetan eta gizarte-ikerkuntzaren praktikan gogoeta kritikoaren funtzioa ireki nahian, zientzia kritikaren printzipioetan oinarritzen den metodologia. Ord.: METODOLOGÍA SOCIOCRÍTICA.
MODA: Behatutako maiztasun gorenak adierazten dituen balioari dagokion joera nagusiko adierazlea edo neurria. Ord.: MODA.
MUGA: Hezkuntza-ikerkuntza mugatzen duen eragozpena. Ord.: LIMITACIÓN.
MUTURREKO PUNTUAZIOAK: Multzoko kideek aldagaian dituzten balio handiena edo/eta txikiena. Ord.: PUNTUACIONES EXTREMASN.
N
NCE PUNTUAZIO: Puntuazio tipiko eratorria, lortutako bakoitzari 99 puntuko eskalaren gainean beste bat eransten diona. Ord.: PUNTUACIÓN NCE.
NEGOZIAZIO-EBALUAZIOAREN DISEINU: Hezkuntza edo gizarte-egoera kontuan hartuz, partaideen arteko akordioz egiten den ebaluazio-diseinua. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN DE NEGOCIACIÓN.
NEURKETA: Neurtzeko ekintza. Ord.: MEDICIÓN.
NEURKETA-EREDU: Neurtu nahi digun ezaugarriaren eta ezaugarri hori deskribatzen duten zenbakien artean, gure ustearen arabera edo onartutako irizpidearen arabera, dagoen erlazioa. Ord.: MODELO DE MEDIDA.
NEURKETA-ERRORE: Neurketa-tresnaren doitasun flatak sortutako errorea. Ord.: ERROR DE MEDIDA.
NEURKETA-ERRORE SISTEMATIKO: Beti joera bera duen errorea, zoriak inongo eraginik ez duela. Testaren fidagarritasunean eragin handiena duen errorea da, bere neurri-alborapenaren jatorria baita. Ord.: ERROR DE MEDIDA SISTEMÁTICO.
NEURKETA ESKALA: Ezaugarriak edo aldagaiak neurtzen dituen eskala. Motak: eskala nominala, orden-eskala, tarte-eskala edo arrazoi-eskala. Ezaugarri edo erlazio enpirikoei zenbakiak egokitzeko araua. Ord.: ESCALA DE MEDIDA.
NEURKETAREN ERRORE ESTANDAR: Proba bera behin eta berriz aplikatuz gero, pertsonaren puntuazioen banaketa teorikoaren desbidazio tipikoa. Testaren edo probaren fidagarritasun ezagatik sortutako neurketa-errorea.
NEURRI: Gertakaria edo ezaugarria neurtzearen emaitza. Ord.: MEDIDA.
NEURTU: Ezarritako arauaren arabera, aldagaiei balioak (kategoria zehatzak edo zenbakizko balioak) esleitzea. Ord.: MEDIR.
NEURTZEKO TRESNA: Ikertzaileek landu edo informazioak neurtu edo erregistratzeko aplikatzen duten datu-bilketarako tresna. Ord.: INSTRUMENTO DE MEDIDA.
NEURTZEKO TRESNAREN FIDAGARRITASUN: Neurtzeko tresnaren iraunkortasun-maila. Ord.: FIABILIDAD DEL INSTRUMENTO.
NORMOTIPO: Objektuta/subjektua ebaluatzeko erabiltzen den erreferentea. Ord.: NORMOTIPO.
NORTASUN-TEST: Subjektuaren nortasun-alderdiak ebaluatzen dituen testa. Ord.: TEST DE PERSONALIDAD.
NORTASUNARI BURUZKO GALDERA-SORTA: Deskribaturiko esakuneekiko edo portaerekiko adostasunetik edo desadostasunetik abiatuz, nortasunaren ezaugarriak neurtzeko proba. Ord.: INVENTARIO DE PERSONALIDAD.
NUDIST: (Non-numerical Unstructured Data Indexing Searching and Theorizing). Elkarrizketa, egunkari, bizitza-historia eta, oro har, testuetatik eratorritako datu kualitatiboak analizatzeko informatika-programa. Ord.: NUDIST.
O
OBJEKTIBO: Errealitateari erantzuten diona, objektuari berari dagokiona, ez norberaren sentitzeko edo pentsatzeko moduari. Objektibo/subjektibo bikote kontrajarriko terminoa. Ord.: OBJETIVO.
OBJEKTIBOTASUN: Gertakariaren deskribapena eta errealitatea bat etortzen direneko zorroztasun metodologikoaren irizpidea. Irizpide hau metodologia kuantitatiboaren kasuan aplikatzen da. Ord.: OBJETIVIDAD.
OINARRIZKO IKERKUNTZA: Zehatza eta berehalakoa den helburu praktikorik ez eta, ezaguera berriak bilatzen dituen ikerkuntza. Ord.: INVESTIGACIÓN BÁSICA.
OKERREKO PUNTUAZIO: Subjektu-multzoaren benetako puntuazioetatik dagoen desbideraketa. Ord.: PUNTUACIÓN ERRÓNEA.
ONDORIOAK: Ikerkuntza-helburuari buruzko zehaztasuna edo hipotesiaren baieztapena edo ezeztapena adierazten dituelarik, azterlanaren azken emaitzak biltzen dituen ikerkuntza-agiriaren zatia. Ord.: CONCLUSIONES.
ONESPEN: Nortasun- edota jarrera- testen aurrean azterketariak haren edukia edozein delarik ere baietz erantzuteko duen joera. Ord.: AQUIESCENCIA.
OROITZAPEN-ITEM: Ezagutza-itemean ez bezala, oroitzapen-itemean azterketariak informazio pixka bat gogoratu edo eman behar du, eta ez hainbat aukeraren artean erantzun egokia identifikazu soilik. Ord.: ITEM DE RECUERDO.
OROKORGARRITASUN: Baldintza berezi batzuetan lortutako emaitza bilatzen ari den balio teorikorako orokor daitekeen maila. Ord.: GENERALIZABILIDAD.
OROKORGARRITASUNAREN TEORIA: Jardunbide-aukera zabalak emandako neurrien fidagarritasuna balioztatzeko, kontzeptu-eremua eskaintzen duen neurketaren teoria. Ord.: TEORÍA DE LA GENERALIZABILIDAD.
P
PANEL: Inkesta bera talde berari behin baino gehiagotan errepikatuz, iritzi publikoaren bilakaera neurtzeko metodoa. Azterlana egiteko aukeratutako pertsona-taldea edo lagina. Ord.: PANEL.
PAPER ETA ARKATZEKO ITEM: Itema aplikatu eta proposatutako jarduera burutzeko bi material horiek aski dituena. Ord.: ÍTEM DE PAPEL Y LÁPIZ.
PAPER-ZORRO: Denboraldi batean ikasleak egindako ahaleginen bilduma. Barneratutako ahaleginak ikasleak berak aukeratu eta ebaluatuak dira. Ord.: PORTAFOLIO.
PARADIGMA: Ikerkuntzaren suposizio epistemologikoei eta metodologikoei oinarria ematen dien zientzialari-talde batek duen sinesmen eta jarreren sistema. Ord.: PARADIGMA.
PARADIGMA ARRAZIONALISTA: Ikus PARADIGMA POSITIBISTA. Ord.: PARADIGMA RACIONALISTA.
PARADIGMA INTERPRETATZAILE: Gizarteko gertakariak interpretatzera eta deskribatzera bideratutako ikerkuntzaren paradigma. Ord.: PARADIGMA INTERPRETATIVO.
PARADIGMA KONSTRUKTIBISTA: Ikus PARADIGMA INTERPRETATZAILE. Ord.: PARADIGMA CONSTRUCTIVISTA.
PARADIGMA KRITIKO: Errealitatea aldatzea eta pertsonak askatzea bilatuz ideologia ikerkuntza-dimentsiotzat hartzen duen paradigma. Ord.: PARADIGMA CRÍTICO.
PARADIGMA KUALITATIBO: Ikus PARADIGMA INTERPRETATZAILE. Ord.: PARADIGMA CUALITATIVO.
PARADIGMA KUANTITATIBO: Ikus PARADIGMA POSITIBISTA. Ord.: PARADIGMA CUANTITATIVO.
PARADIGMA NATURALISTA: Ikus PARADIGMA INTERPRETATZAILE. Ord.: PARADIGMA NATURALISTA.
PARADIGMA POSITIBISTA: Gizarteko gertakarien legeak aurkitzera eta azaltzera bideraturiko ikerkuntzaren paradigma . Ord.: PARADIGMA POSITIVISTA.
PARADIGMA POSTPOSITIBISTA: Positibismoaren zenbait printzipio -hala nola errealismo zorrotza, erabateko objektibotasuna edo metodologia bakarra- erlatibizatzen dituen paradigma. Ord.: PARADIGMA POSTPOSITIVISTA.
PARAMETRO: Populazioari dagokion edo espero daitekeen balio erreala. Populazioaren balio berezia. Normalean karaktere grekoen bidez irudikatzen da. Ord.: PARÁMETRO.
PARTAIDE: Ikerkuntza-ekintzaren eta ikerkuntza etnografikoaren alorreko subjektua, ikerkuntzan zeregin eraginkorra duelarik. Ord.: PARTICIPANTE.
PEDAGOGIA ESPERIMENTAL: Hezkuntza-gertakariak metodo esperimentalaren ikuspuntutik aztertzen dituen diziplina. Ord.: PEDAGOGÍA EXPERIMENTAL.
PENTA PUNTUAZIOAK: bost unitateko eskala osatzen duen puntuaketa tipiko normalizatua, banaketako edozein puntuazio bere eskalara eraldatzeko aukera ematen duena. Eskala horretan batezbesteko puntuazioa 3 da eta desbiderazio tipikoa 1. Ord.: PUNTUACIONES PENTA.
PERTSONALITATE-TEST: Ikus NORTASUN-TEST. Ord.: TEST DE PERSONALIDAD.
PERTZENTIL: Ikus EHUNENEKO. Ord.: PERCENTIL.
PERTZENTIL HEIN: Pertzentilaren azpitik dagoen kasu-portzentaia. Ord.: RANGO PERCENTIL.
PIGMALION EFEKTU: Irakasleen itxaropenek, jarrerek, usteek eta aurreiritziek ikasleen portaeran sortutako efektua. Ord.: EFECTO DE PIGMALIÓN.
PLAZEBO: Egiazko tratamentuaren itxura duen aldagai askea, baina oinarrian inongo tratamendurako osagairik ez duena. Esate baterako, prestakin terapeutiko eraginkorraren itxura bera duen prestakina, baina sendagairik ez duena. Ikus halaber PLAZEBO-EFEKTU. Ord.: PLACEBO.
PLAZEBO-EFEKTU: Tratamenduaren simulazioak sortutako efektua. Hawthorne efektua gainditu ahal izateko kontrol-taldeari aplikatzen zaio. Ord.: EFECTO DE PLACEBO.
PLAZEBO-TALDE: Ikerketan plazeboa eskaintzen zaien kide-taldea. Ikus halaber PLAZEBO. Ord.: GRUPO PLACEBO.
POLIKOTOMIKO: Aldagaiari, bi kategoria baino gehiago dituenean, polikotomiko deritzo. Ord.: POLICOTÓMICO.
POPULAZIO: Berezitasun edo ezaugarri jakin batzuk dituzten kasuen edo banako guztien multzoa, non gertakaria aztertu nahi den. Ord.: POBLACIÓN.
POSITIBISMO: Korronte epistemologiko honen ustez, ezaguera lege jakin batzuen arabera erlazionaturiko ekintza-multzoa da eta ezaguera-iturri bakartzat esperientzia-datuak hartu behar dira. Ikus halaber JARRERA POSITIBISTA. Ord.: POSITIVISMO.
PREMIA: Gabeziak eragindako egoera. Ord.: NECESIDAD.
PRESTAKUNTZAZKO EBALUAZIO: Ikus EBALUAZIO FORMATZAILE. Ord.: EVALUACIÓN FORMATIVA.
PRETEST-POSTEST: Diseinu esperimentalaren tratamenduaren aurretiko eta ondorengo behaketa edo neurketa. Ord.: PRETEST-POSTEST.
PROBA: Gaitasunak zehaztu edo neurtzeko ariketa. Ikus halaber TEST. Ord.: PRUEBA.
PROBA ARAU-EMAILE: Ikus TEST ARAU-EMAILE. Ord.: PRUEBA NORMATIVA.
PROBA ESTANDARIZATU: Puntuaketa normalizatuak dituen proba. Proba jakin baten erabileran lortutako banakakoen emaitzak neurtuz eta alderatuz hartutako erreferentziak dira aipaturiko puntuaketak. Ord.: PRUEBA ESTANDARIZADA.
PROBA NORMATIBO: Ikus TEST ARAU-EMAILE. Ord.: PRUEBA NORMATIVA.
PROBA OBJEKTIBO: Zuzenketa zehatza egiteko aukera ematen duen ezagutza-froga ez-estandarizatua. Ikus halaber TEST OBJEKTIBO. Ord.: PRUEBA OBJETIVA.
PROBA PILOTU: Testaren balioztatze-prozesuan, hasieran egiten den aplikazioa. Lagin txiki bati pasatzen zaio testa eta helburua testa hobetzea da. Batez ere itemen funtzionamendua aztertzen da. Ord.: PRUEBA PILOTO.
PROBABILITATE: Gertakizun baten azaltzeko joeraren neurketa. Aldeko kasu-kopurua zati izan daitekeen kasu-kopurua eginda ateratzen den zatidura. Ord.: PROBABILIDAD.
PROBETXU-PROBA: Ikus EZAGUTZA-PROBA. Ord.: PRUEBA DE APROVECHAMIENTO.
PRODUKTUAREN EBALUAZIO: Stufflebeamen CIPP ebaluazio-ereduaren zatia. Emaitzen analisian oinarritzen da, helburuekin eta beste era batzuetako ebaluazioetan eskuratutako informazioarekin alderatuz. Programak aurrera jarraitu behar duen, aldatu egin behar den edo alde batera utzi behar den zehazten du. Ord.: EVALUACIÓN DEL PRODUCTO.
PROFIL: Proba batean edo proba-multzo batean pertsona batek edo pertsona-talde batek lortutako emaitzak irudikatzen dituen grafikoa. Ord.: PERFIL.
PROGRAMA-EBALUAZIO: Programari buruzko erabakiak hartzeko ebaluazioa. Ord.: EVALUACIÓN DE PROGRAMAS.
PROIEKTU: Helburu bati begira, aldez aurretik zehazturiko ekintza bideratzen duen egitasmoa. Ikus halaber EGITARAU. Ord.: PROYECTO.
PROIEKTUAREN EBALUAZIO: Denbora mugatuan eginkizun jakin batzuk betetzeko ezarritako jardueren ebaluazioa; adibidez, hiru eguneko iraupeneko jokabidezko helburuei buruzko lantegia, bi urteko iraupeneko garapen-programa edo hiru urteko hezkuntza-lizentziatura. Ord.: EVALUACIÓN DEL PROYECTO.
PROTOKOLO: Datu-multzoa biltzen duen agiri idatzia; adibidez, pertsona baten portaerak test edo diagnostikoan zehar. Aztergaiari buruzko informazioa biltzen duen idatzi edo agiri-bilduma. Test edo proba egitean burutu beharreko ekintzak edo aginduak zehatz-mehatz adierazten dituen testua. Halaber, erabiltzaileari sare informatikoarekin konexioa egiteko aukera ematen dion arau-multzoa. Ord.: PROTOCOLO.
PROZESUAREN EBALUAZIO: Stufflebeamen CIPP ebaluazio-ereduaren zatia. Esku hartzearen, garatutako jardueren eta programaren inplementazioaren analisian oinarritzen da. Ord.: EVALUACIÓN DEL PROCESO.
PSIKOMETRIA: Pertsonen ahalmen psikikoak neurtzeko eta ebaluatzeko, jardunbideak eta metodoak aztertzea helburu duen zientzia. Ord.: PSICOMETRÍA.
PSYCLIT: Psychological Abstracts-en datu-basea. Ikus halaber PSYCHOLOGICAL ABSTRACTS. Ord.: PSYCLIT.
PUNTUAZIO: Zerbaiten neurria adierazten duen zenbakizko emaitza. Ord.: PUNTUACIÓN.
PUNTUAZIO DIKOTOMIKO: Itemari ematen zaion erantzuna bi kategoriatan soilik sailka daitekeena: asmatze-errore, egiazko-gezurrezko, e.a. 1 eta o balioa emanez. Balorazio honek ez du loturarik item itxietan egon daitekeen aukera-kopuruarekin. Ord.: PUNTUACIÓN DICOTÓMICA.
PUNTUAZIO ENPIRIKO: Pertsonak proba edo testean lortutako puntuazioa. ord.: PUNTUACIÓN EMPÍRICA.
PUNTUAZIO ESTANDAR: Ikus PUNTUAZIO TIPIKO. Ord.: PUNTUACIÓN ESTÁNDAR.
PUNTUAZIO ESTANDARIZATU: Ikus ARAUPETUTAKO PUNTUAZIO. Ord.: PUNTUACIÓN ESTANDARIZADA.
PUNTUAZIO GORDIN: Ikus PUNTUAZIO ZUZEN. Ord.: PUNTUACIÓN BRUTA.
PUNTUAZIO KRITIKO: Testak neurtzen duen alderdia baduela edo ezagutzen duela esan ahal izateko pertsonak zuzen erantzun behar dituen galderen ehunekoa edo lortu beharreko puntuazioa. Ord.: PUNTUACIÓN CRÍTICA.
PUNTUAZIO NEGATIBO: Oker erantzundako itemek eragindako puntuazioaren proportzioa. Zuzen erantzundako puntuazio osoari, puntuazio negatibo hau kendu egiten zaio puntuazio zuzendua lortzeko. Zoriz lortutako puntuazioa ere esaten zaio. Ord.: PUNTUACIÓN NEGATIVA.
PUNTUAZIO NORMALIZATU: Ikus ARAUPETUTAKO PUNTUAZIO. Ord.: PUNTUACIÓN NORMALIZADA.
PUNTUAZIO TIPIKO: Puntuazio zuzenari batezbestekoa kendu eta alde hori zati desbideratze tipikoa eginda ateratzen den eraldatutako puntuazioa. Ord.: PUNTUACIÓN TÍPIKA.
PUNTUAZIO TIPIKO DERIBATU: Z puntuazioak, erabilera erosoagotzearren, beste eskala batzuetan linealki eraldatzea, ez baitute, ez balore negatiborik, ez hamartarrik. ord.: PUNTUACIÓN TÍPICA DERIVADA.
PUNTUAZIO ZUZEN: Pertsonak proban edo testean lortutako puntuazioa. Neurri edo balio estandar bihurtu ez den balioa. Ord.: PUNTUACIÓN DIRECTA.
PUNTUAZIO ZUZENDU: Aukera anitzeko test kognitiboetan lortutako puntuazio osoari, zoriz lortutako puntuazioa (puntuazio negatiboa) kendu ondoren gelditzen den puntuazioa. PUNTUACIÓN CORREGIDA.
Q
 
R
RAPPORT: Bi pertsonaren artean sortzen den harremana izendatzeko erabili ohi den anglizismoa. Elkarrizketan, proba edo testa egitean, etab. sortzen den elkarreragin-giroa. Ord.: RAPPORT.
RASCH-EN EREDU: Itemean erantzun zuzena emateko probabilitatea itemaren beraren zailtasunaren eta subjektuaren gaitasunaren funtzio ezala adierazten duen datu-analisirako eredua. Ord.: MODELO DE RASCH.
REDINET: Red Estatal de bases de Datos sobre INvestigaciones EducaTivas (Hezkuntza Ikerkuntzarako Estatuko Datu Baseen Sarea). Ord.: REDINET.
S
SABAI-EFEKTU: Zailtasun gutxiko testean pertsona gehienek puntuazio gorena lortzen dutenean sortzen den efektua. Ord.: EFECTO TECHO.
SARRERA-GALDERA: Pertsona motibatzeko edo gaiz aldatzeko, galdera-sortako galdera. ord.: PREGUNTA DE INTRODUCCIÓN.
SARRERAREN EBALUAZIO: Stufflebeamen CIPP ebaluazio-ereduaren zatia. Programen analisian eta esku hartzearen planifikazioan oinarritzen da. Ord.: EVALUACIÓN DE ENTRADA.
SEM: Standar Error of Measurement. Ikus NEURKETAREN ERRORE ESTANDAR. Ord.: SEM.
SENTIKORTASUN-INDIZE: Irizpidezko testetan erabiltzen diren indizeak, bai asmatzeko eduki edo eremu bera aztertzen duten, bai irakaslearen ebaluazio-helburuak zein neurritaraino azaltzen duten neurtzekoak. Ord.: ÍNDICE DE SENSIBILIDAD.
SENTSIBITATE-INDIZE: TEst kriterialetan itemak eremu berekoak diren erabakitzeko eta itemek hezkuntza-helburu batzuk zenbateraino neurtzen dituzten frogatzeko erabilitako indizea. Ord.: ÍNDICE DE SENSITIVIDAD.
SERENDIPITY: Ezusteko edo ustekabeko aurkikuntzak izendatzeko terminoa eta zenbaitetan ikerketaren hasierako xedea bera baino baliagarriagoak ere izan daitezkeenak. Ord.: SERENDIPITY.
SINESGARRITASUN: Ikerkuntzaren emaitzen egiatasuna ziurtatzeko, faktore guztien identifikazioaren eta analisi sistematikoaren bidezko metodologia kualitatiboaren zuhurtasun-irizpidea. Ord.: CREDIBILIDAD.
SOLASALDI: Alderatzearen bidez egia aurkitzea helburu duen partaideen arteko berbaldia. Halaber, talde-elkarrizketaren moduko ikerkuntza-metodoa. Ord.: DIÁLOGO.
SOZIOGRAMA: Talde bateko banakoen arteko erlazioen irudikapen grafikoa. Ord.: SOCIOGRAMA.
SOZIOMATRIZE: Soziogramaren emaitzak jasotzen dituen sarbide bikoitzeko taula. Ord.: SOCIOMATRIZ.
SOZIOMETRIA: Talde bateko pertsonengan izaten diren harreman eta lehentasun sozialen (adiskidetasunezko, lan-harremanetako eta abarren) azterketa. Teknika kuantitatibo honen bitartez, taldeetako pertsonen arteko erlazioak eta gizabanakoek talde horietan duten kokapenaren antolaketa analiza eta ebalua daitezke. Ord.: SOCIOMETRÍA.
STEM: Itemaren mamia, galdera, esaldi, grafiko nahiz diseinuko ardatzaren ingelesezko hitza, erantzun-aukerak ondorenean dituela. Ord.: STEM.
STEN: Puntuazio tipiko eratorria, balioak 10 taldetan banatzen direlarik, batezbestekoa 5,5 eta desbideratze tipikoa 2 izanik. Ord.: STEN.
SUBJEKTIBO: Errealitatearen interpretazio pertsonalari dagokiona. Subjektibo/objektibo bikote kontrajarriko terminoa. Ord.: SUBJETIVO.
SUBJEKTIBOTASUN: Gertakariaren deskribapena pertsona baten ikuspegiari dagokiola aldarrikatzen duen zuhurtasun-irizpide metodologikoa. Subjektibotasun/objektibotasun bikote kontrajarriko terminoa. Ord.: SUBJETIVIDAD.
SUBJEKTU: Pertsona, gizabanakoa. Metodologia esperimentalean, gizabanakoak izendatzeko hitz arrunta. Lantzen ari den kasua. Ikus halaber KASU eta GIZABANAKO Ord.: SUJETO.
SURVEY: Normalean galdera-sorten bidez egiten den gertakari jakin baten azterketa deskribatzailea. Unean uneko egoeretara bideratutako miaketa-azterketa. Ord.: SURVEY.
SUSPENTSO: Ikasketetako kalifikazioak emateko, ikasleak proba, ikastaro edo maila jakin batean eskatutako gutxieneko maila ez duela gainditu adierazteko erabili ohi den terminoa. Ord.: SUSPENSO.
T
T ESKALA: Puntuazio tipiko deribatuen eskala, batazbestekoa 50 eta desbideratze tipikoa 10 duena. Ord.: ESCALA T.
TABULAZIO: Datu-taularen antolaketa. Ord.: TABULACIÓN.
TALDE ARAU-EMAILE: Test arau-emailea egiteko erreferentzia-taldea. Ord.: GRUPO NORMATIVO.
TARTE-ESKALA: Ezaugarri batean, pertsonen, objektuen edo gertakizunen artean dagoen ordena eta tartea adierazten duen neurketa-eskala; 0 balioa hautazkoa da eta ez du propietaterik eza adierazten. Ezarritako zenbakizkoen arteko aldeek atributuen kopuruan alde berdin-berdinak adierazten dituzte; zenbaki jarraituen artean, tarteak tamaina berdinekoak dira; adibidez, eguna eta ber ordu-desberdinatusnak. Ord.: ESCALA DE INTERVALOS.
TAXONOMIA: Aurrez definitutako egiturarekin sailkatzeko sistema. Ord.: TAXONOMÍA.
TEKNIKA: Zientzia, arte, lanbide eta adimen-jarduera desberdinetan erabiltzen diren prozedura, metodo eta baliabideen multzoa. Ord.: TÉCNICA.
TEKNIKA PROIEKTIBO: Estimulu zalantzagarrien aurrean (irudi orbanduen aurrean, adibidez) subjektuek ematen dituen erantzunak interpretatzeko metodoa. Uste denez, subjektuak bere erantzunak ematen dituenean, bere sinesmen, motibazio nahiz kezkak proiektatzen ditu, azken batean, bere nortasuna. Ord.: TÉCNICA PROYECTIVA.
TEKNIKA SOZIOMETRIKO: Gizarte-taldeen antolaketa aztertzeko balio duen teknika. Lagunartean pertsona batek duen egoera balioztatzeko teknika; adibidez, soziograma, zuzeneko behaketa, etab... Ord.: TÉCNICA SOCIOMÉTRICA.
TEORIA: Gertakarien azalpenak eta egiazta daitezkeen iragarpenak eskaintzen dituen kontzeptu eta erlazio-sistema. Ord.: TEORÍA.
TEORIA KLASIKO: Fidagarritasunari buruzko teoria jakin bat, aldi berean benetako puntuazioen eta erroreen teoria deiturikoa. Ord.: TEORÍA CLÁSICA.
TEST: Subjektua sailkatzea helburu izanik eta egoera berean dauden beste pertsonen portaerarekin alderatuz, pertsona baten portaera neurtzeko proba estandarizatua. Ikus PROBA. Ord.: TEST.
TEST ARAU-EMAILE: Erreferentzia-talde baten lorpen alderatuen bidez sortutako arau batekiko subjektuaren egoera ezagutzeko testa. Ord.: TEST NORMATIVO.
TEST EGOKIGARRI: Testak betearazteko era egokitua. Bertan azken galderak azterketariaren aurreko erantzunen arabera daude aukeratuak. Normalean, azken galdera-motak erantzulearentzat ez oso errazak eta ez oso zailak izaten saiatzen da egokitzapen honetan. ord.: TEST ADAPTATIVO.
TEST EGOKIGARRI KONPUTERIZATU: Pertsona bakoitzarentzat bereziki diseinatutako testak hobeto hautatu, administratu, zuzendu eta aztertzeko ordenadore bidez lagundutako sistema. Ord.: TEST ADAPTATIVO COMPUTERIZADO.
TEST EZ-KOGINITIBO: Normalean nortasuna neurtzeko diseinaturiko testa. Ord.: TEST NO COGNITIVO.
TEST KOGNITIBO: Eremu intelektualeko ezagutzak, gaitasunak eta errendimenduak neurtu nahi dituen testa. Ahalik eta emaitza altuena eskatzen zaio azterketariari. Erantzunak, asmatze/hutsegite taldeetan sailkatzen dira, baita mailakatutako taldeetan ere. Ord.: TEST COGNITIVO.
TEST KOLEKTIBO: alde berean pertsona bati baino gehiagori aplika dakiokeen eran eraikitako testa. ord.: TEST COLECTIVO.
TEST KONBENTZIONAL: Talde arau-emailean oinarritutako testa. Bere prozedurak eta aplikazioak dimentsiobakartasun, fidagarritasun nahiz baliotasunaren irizpide klasikoei eusten die. Ord.: TEST CONVENCIONAL.
TEST MANIPULATIBO: Proposatutako zeregina burutu ahal izateko material jakin batzuk (egurrezko kuboak, buruhausgarriak, irudiak txertatzeko ohola zulatuak, etab.) maneiatu beharra eskatzen duen proba psikologikoa. Espazio-gaitasuna, esku-trebezia, begi-eskuen arteko koordinazioa, etab. neurtzeko testak izaten dira. Ord.: TEST MANIPULATIVO.
TEST NORMATIBO: Ikus TEST ARAU-EMAILE. ord.: TEST NORMATIVO.
TEST OBJEKTIBO: Ezaguera-proba estandarizatua. Ord.: TEST OBJETIVO.
TEST OMNIBUS: Itxuraz item homogeneoak baditu ere, oso eduki ugariak biltzen dituen testa. Puntuazio orokor bakarra eskaintzen du eta hainbat irizpiderekin korrelazioa du. Ord.: TEST ÓMNIBUS.
TEST PROIEKTIBO: Subjektu baten erantzunen interpretazio analitikoan oinarritutako nortasun-testa. Ord.: TEST PROYECTIVO.
TEST SOZIOMETRIKO: Galdera-sortaren bidez, taldeko partaideen arteko erlazio formalak ezagutzeko testa. Ord.: TEST SOCIOMÉTRICO.
TEST-BATERIA: Neurtu beharreko ezaugarriaren arabera, bere baliagarritasuna areagotzeko burututako test-konbinazioa. Ord.: BATERÍA DE TESTS.
TEST-BIRTEST: Bi une desberdinetan best bera egiten duen fidagarritasun-proba. Ord.: TEST-RETEST.
TESTA PASATU: proba gizaki bati edo gehiagori erablaraztea. Ord.: ADMINISTRAR UN TEST.
TESTAREN ALBORAPEN: Testaren baliogabetasun edo errore sistematikoaren iturburua, talde jakin bateko kideengan eragin edo neurketa berezia sortzean oinarritzen dena. Ord.: SESGO DEL TEST.
TESTAREN APLIKAGARRITASUN: Testa erabiltzea egoki eta bideragarri den alor edo esparrua. Ord.: APLICABILIDAD DE UN TEST.
TESTAREN ERABILGARRITASUN: Emaitzak, fidagarri eta baliagarriak izateaz gain, interpretagarriak ere zenbateraino diren adierazteko gradua. Ord.: UTILIDAD DEL TEST.
TESTAREN ESKEMA: Testaren diseinuaren krokisa, itemen edukia, zailtasun-gradua, forma eta abarri buruzko xehetasunak jasotzen dituena. Ord.: ESQUEMA DEL TEST.
TESTAREN ESKULIBURU: Testaren garapena, administrazioa, zuzenketa, fidagarritasuna, baliotasuna, interpretazioa eta erabilerari buruzko informazioa ematen duen liburuxka. Ord.: MANUAL DEL TEST.
TESTAREN LUZERA: Probaren osagai diren item puntuagarrien kopurua. Item hauek aztertutakoan, beren neurgarritasuna jakingo da. Ord.: LONGITUD DEL TEST.
TESTATU: Bere erantzunekin puntuaketa lortzeko, pertsonari hainbat galdera egitea. Ord.: TESTAR.
TESTEEKIKO ESKARMENTU: Testari erantzuteko modua ezagutzea; galdetzen den ezagutza edo gaitasuna ezan gabe ere, erantzun zuzena identifika dezaketen aztarnak ezagutzeko gaitasuna. Ord.: EZPERIENCIA EN TESTS.
TESTUEN ANALISI: Ikerkuntza deskribatzaileko metodoa, agirien azterketan oinarritua. Ord.: ANÁLISIS DE TEXTOS.
TESTUINGURUAREN EBALUAZIO: Stufflebeamen CIPP ebaluazio-ereduaren zati bat da. Proiektuaren ingurunearen izaera deskribatzen du, bere premiak, ebaluazioaren onuradun izango diren pertsonak eta ebaluazioa gauzatzeko arrazoiak. Ord.: EVALUACIÓN DEL CONTEXTO.
THESAURUS: Esanahien arabera bilduriko terminoak dituen egituratutako hiztegi arau-emailea; datu-basean agirien aurkibidea egiteko hiztegia. Ord.: TESAURO.
THURSTONE-REN ESKALA: Gai bati buruz hainbat baieztapen desberdin duen jarrera-eskala. Bertan, pertsonek beren ustez adierazgarrienak aukeratu behar dituzte. Ord.: ESCALA DE THURSTONE.
TIPIFIKAZIO: Ikus ESTANDARIZATZE. Ord.: TIPIFICACIÓN.
TOKIANGO TRIANGELAKETA: Zenbait tokitan jasotako informazioen triangelaketa. Ord.: TRIANGULACIÓN EN EL ESPACIO.
TRANSFORMATUTAKO PUNTUAZIOAK: Ikus ERALDATUTAKO PUNTUAZIO. Ord.: PUNTUACIÓN TRANSFORMADA.
TRESNA: Ikerketa/ebaluaketako helburuetarako egokitu, hartu edo eraikitako balorazio-gailua. Ord.: INSTRUMENTO.
TRIANGELAKETA: Gertakari bera aztertzeko, iturri edo estrategia anitz erabiltzea. Ord.: TRIANGULACIÓN.
TRIANGELAKETA ANIZKOITZ: Triangelaketa-mota batzuen konbinazioa. Ord.: TRIANGULACIÓN MÚLTIPLE.
TRIANGELAKETA METODOLOGIKO: Metodo desberdinen bidez lortutako informazioen triangelaketa. Ord.: TRIANGULACIÓN METODOLÓGICA.
TRIANGELAKETA TEORIKO: Teoria desberdinetatik datorren informazioen triangelaketa. Ord.: TRIANGULACIÓN TEÓRICA.
TXOSTEN: Lan edo azterlanaren emaitzak biltzen dituen agiria. Ord.: INFORME.
U
UTOS EBALUAZIO-DISEINU: Erabakiak hartzeari begira eta osagaietatik (unitateetatik, tratamendutik, behaketatik eta egoeratik) abiatuz, programak aztertzen dituen ebaluazio-diseinua. Ord.: DISEÑO DE EVALUACIÓN UTOS.
UTZITAKO ITEM: Test kognitiboan erantzun gabe utzi den itema, denbora-eskasia arrazoi izan ez dela. ord.: ITEM OMITIDO.
V
 
W
 
X
 
Y
 
Z
Z PUNTUAZIO: Ikus PUNTUAZIO TIPIKO. Ord.: PUNTUACIÓN Z.
ZAILTASUN-ESKALA: Itemak agertu ahala zailtasun handiagoa duen eskala. ord.: ESCALAD DE DIFICULTAD.
ZAILTASUN-INDIZE: Itemaren zailtasuna adierazten duen indizea. Itemaren erantzun zuzenen kopuruaren eta erantzun guztien kopuruaren arteko zatidura da. Ord.: ÍNDICE DE DIFICULTAD.
ZAINTZAILE: Azterketako hirugarren elementua, akordio batean oinarrituta, zenbait informazio kontrolatzen duena, hala nola probetako partehartzaileen izenak. Ord.: AGENTE DE CUSTODIA.
ZEHARKAKO AZTERLAN: Pertsona-talde desberdinen garapenaren ezaugarriak une berean deskribatzen dituen azterlana. Ord.: ESTUDIO TRANSVERSAL.
ZEHARKAKO BEHAKETA: Zuzenean behatu ez diren gertakarietatik edo portaeretatik ondorioztatutako behaketa. Ord.: OBSERVACIÓN INDIRECTA.
ZEHAZTASUN: Neurketa baten doitasun-maila. Era berean, ebaluazioak programa, proiektu edo material batekiko duen egiazkotasun- edo baliagarritasun-gradua. Ord.: PRECISIÓN.
ZENTIL: Ikus EHUNENEKO. Ord.: CENTIL.
ZORI: Kasualitatea. Aurretiko zehaztasunik gabea. Ord.: AZAR.
ZORIAREN ZUZENKETA: Zoriaren zuzenketarako formulak, zoriz asmatutako erantzunak zuzentzen ditu. horrela, erantzun zuzenen kopurua, erantzun okerren kopuruaren arabera murrizten da. Ord.: CORRECCIÓN DEL AZAR.
ZUZEN/OKER ITEM: Adierazpen edo enuntziatuaz emaniko itema, erantzuleak bertan azaldutakoa zuzen ala oker dagoen erabaki behar duena. Ord.: ÍTEM DE VERDADERO-FALSO.
ZUZEN/OKER ITEM ANIZKOITZ: aukera anitzeko itema, zuzen dagoen aukera bat baino gehiago duena (aukera bakoitza zuzen/oker izaerako itema da). Ord.: ÍTEM DE VERDADERO-FALSO MÚLTIPLE.
ZUZENEKO BEHAKETA: In situ eta in vivo egiten den gertakari-behaketa. Ord.: OBSERVACIÓN DIRECTA.
ZUZENKETA ANALITIKO: Erantzun bakoitzean lortutako puntuak batuz egiten den entseiu-erako proben zuzenketa-metodoa. Ikus halaber ZUZENKETA HOLISTIKO. Ord.: CORRECCIÓN ANALÍTICA.
ZUZENKETA HOLISTIKO: Entseiu-erako proben zuzenketa-metodoa, ikasleen azterketak kalitatearen arabera multzokatu eta multzoen arteko alderagarritasuna ziurtatzeko azterketak berriz irakurtzean gauzatzen dena. Ikus halaber ZUZENKETA ANALITIKO. Ord.: CORRECCIÓN HOLÍSTICA.
ZUZENTZEKO TXANTILOI: Zuzenketa-eginkizunak errazteko eta aldi berean bizkortasun eta objektibotasun handiagoa lortzeko tresna mekanikoa. Paper edo xafla zulodunak izaten dira, begirada batez zuzen erantzundako guztiak ikustarazten dituena. Test eta proba objektiboak zuzentzeko erabiltzen dira batez ere. Ord.: PLANTILLA DE CORRECCIÓN.