Zinematika

Higidura zuzena

Higidura zuzena

Gorputzak erortzean
duten higidura

Erregresio lineala

 Higidura zuzen 
eta uniformea

Higidura zuzen
eta unif. azeleratua

Oinarri fisikoak

Saiakuntza

Emaitzak

Praktika simulatu honen helburua gurditxo baten abiadura neurtzea da. Gurdia karril batetik eta marruskadurarik gabe mugitzen da.

Deskribapena

  Laborategian karril horizontal bat dago eta bertan gurditxoa mugitzen da. Karrilean itsatsita erregela bat dago eta kronometro automatiko batek bi zelula ditu: lehenak kronometroa abiatzen du eta besteak gelditu.

Hasieran, gurditxoa abiatzeko, irudiko pisua-polea-soka sistemarekin azeleratu egiten da. Pisua aldatu egin daiteke Berria botoia sakatzen den bakoitzean.

Gurditxoa O jatorritik pasatzean, justu bere azelerazioa eten egiten da, pisua azpiko tope batean gelditzen delako; aurrerantzean sokak ez dio tiratzen eta hortaz, gurditxoa abiadura konstanteaz mugitzen da.

Pisu ezberdinak ipintzen, gurditxoak jasandako indarra aldatzen da eta hortaz, bere azelerazioa aldatzen da baina abiatzeko tartean bakarrik, alegia, betiere jatorritik pasa baino lehen. Hortik aurrera atzemandako abiadura hori konstante mantentzen da bere ibilbide osoan.

• Kronometroa automatikoki abiatzen da justu gurditxoa erregelaren jatorritik pasatzean, gezi urdina: 
• Kronometroa gelditu egiten da justu gurditxoa bigarren gezitxotik pasatzen denean, gezi gorria:  .

Honela, kronometroak neurtzen duena da gurditxoak gezi batetik bestera tardatzen duen denbora.

  Jatorria markatzen duen gezi urdina finkoa da eta ezin da mugitu.

Bigaren gezia, gorria alegia, mugikorra da eta erregelan zehar mugi daiteke, honela:

• Sagua gezi gorriaren gainean kokatu eta ezker botoia sakatu.
• Ezker botoia askatu gabe, sagua eraman nahi den tokira, eta berarekin gezi gorria.
• Gezi gorria nahi den tokira iritsi denean saguaren ezker botoia askatu.

Gurditxoa abiatzeko Hasi botoia sakatu.

Oinarri fisikoak

Gurditxoa higidura zuzen eta uniformeaz mugitzen bada, bere x posizioa eta t denbora honela erlazionatzen dira:

x=x₀+vt

Abiadura berarekin, zenbait x distantzia ezberdin errepikatuz hainbat t ezberdin lortuko dira.

Grafiko batean, x distantziak ordenatuen ardatzean ipinita, eta t denbora abszisen ardatzean, gehien hurbiltzen den zuzenaren maldak v abiadura ematen du.

Saiakuntza

Kronometroarekin zenbait denbora ezberdin neurtu behar dira: horretarako gezi gorria koka bedi posizio ezberdinetan: 5, 10, 15 , 20, 25 cm, eta abar. Idatz bitez lortutako emaitzak denbora-desplazamendu taula batean. Applet-ean taula hori ezkerraldean dago eta berez idazten da.

Denbora (s)	Desplazamendua (cm)
	5
	10
	15
	20

Emaitzak

Bidali botoia sakatu ondoren, datuok beheragoko applet-era bidaltzen dira grafikoki adierazteko eta erregresio linealeko kalkuluen bitartez abiadura kalkulatzeko.

Nahi bada, datuak eskuz ere idatz daitezke applet-aren ezkerreko aldean. Datu-bikote bakoitza (denbora, desplazamendua ordenean) ilara batean eta bien artean koma bat, parentesirik ez.

Programak grafikoa ere irudikatzen du: puntu esperimentalak eta doiketa-zuzena. Gainera kalkulatzen du a maldaren balioa (abiadura), jatorriko balioa b (hasierako posizioa), eta euren bien erroreak: Da eta Db. Kalkulu guzti horiek  erregresio lineala izeneko orrian azaltzen dira.

Saiakuntza amaitzean, lortutako abiadura eta zehaztasuna modu egokian adierazi behar dira, eta horretarako ikus bedi Neurketak eta Unitateak kapituluko neurketa bat eta bere errorea adierazteko arauak.

Abiaduraren emaitza: