Gorputz baten masa neurtzea | ||||||
Balantza oso tresna garrantzitsua da Fisika laborategi batean. Hainbat balantza-mota dago, baina ondorengo programa interaktiboan simulatzen dena errazenetakoa da. Balantzak zenbait karril ditu eta karriletako bakoitzean masa kalibratu bana kokatzen da. Gorputz bat pisatzeko, karrilaren luzera osoan zehar posizio kalibratuak daude eta gure laborategikoak, hain zuzen Eibarko Industria Ingeniaritza Teknikorako Unibertsitate Eskolakoak honako lau karrilak ditu:
Gorputz baten pisua neurtzeaOndoko programa interaktiboan, balantzak hiru karril ditu eta gehienez gramoak bereizten ditu, beraz, neurketa bakar baten errorea ± 1 g da. Esaterako, gorputz bat pisatzean karriletako geziek adierazten duten balioa 234 bada, gorputz horren pisua hau da:
Ikus bedi neurketa bat eta bere zehaztasuna adierazteko arauak
Gorputz irregular baten bolumena neurtzeaGorputz baten dentsitatea ezagutu ahal izateko, bere masa eta bolumena neurtu behar dira. Gorputza irregularra bada, ezin da bolumena neurrietatik kalkulatu, baina zeharka kalkula daiteke Arkimedes-en printzipioa erabiliz. "Gorputz murgildu batek goranzko indar bat jasaten du. Indar hori, deslekuratutako likidoaren pisuaren berdina da".
Fluidoa ura bada, bere pisua gramotan eta bolumena zentimetro kubikotan, zenbakiz berdinak dira, bere dentsitatea 1 gr/cm3 delako. Bultzada honela kalkula daiteke: F-F, alegia, balantzak markatzen duena gorputza uretan sartu aurretik eta ondoren. Eta gainera bultzadaren balioa gramotan, zenbakiz gorputzaren bolumenaren berdina da zentimetro kubikotan. V=F-F Errorea bolumena neurtzean. Zeharkako neurketen erroreak ataleko formulak erabiliz, kenketa baten errorea kalkula daiteke: Baina DF=DF=1 , denez, DV=1.41 cm3 ematen du. Eta errorea zifra esangarri bakar batez adieraziz (2 araua): DV=1 cm3
Gorputz baten dentsitatea kalkulatzeaGorputz baten dentsitatea, definizioz, masa eta bolumenaren arteko zatidura da: Eta berriz ere, zeharkako neurketen erroreak ataleko formulak erabiliz, zatidura baten errorea kalkula daiteke: Eta hemen Dm=DV=1. Lehenik m masa eta V bolumena neurtu behar dira, eta gero, aurreko formula bien bitartez, r, dentsitatea eta bere errorea, Dr, kalkula daitezke. Adibidea: Kobrearen dentsitatea neurtuko da:
8.9± 0. 2 g/cm3 Azkenik, esperimentalki lortutako balio hori egiaztatzeko, programa interaktiboak ematen du Erantzuna botoia sakatuz.
SaiakuntzaGorputz baten pisua neurtzeko Pisua botoiari sakatu. Balantza orekatu arte, hiru geziak desplazatu behar dira saguarekin: saguaren ezker botoia sakatuz geziari heldu eta, botoia askatu gabe, sagua desplazatu gezia karrilean zehar eramateko nahi den posizioraino. Saguaren ezker botoia askatzean, gezia ere aske uzten da une horretako posizioan. Komenigarria da geziak ordenean mugitzea, alegia, handienetik hasi eta txikienera, eta banan banako salto txikiak eraginda. Balantza orekatuta kontsideratzen da, habea erabat horizontala gelditzen denean, eta bere gezitxo urdinak eskumako marka gorria seinalatzen duenean. Bolumena neurtzeko ere prozedura bera jarraitu behar da.
Bukatzeko, esperimentalki lortutako emaitza hori konparatzen da, gorputzaren dentsitatearen balio ezagunarekin, eta horretarako Erantzuna botoiari sakatu. |