Elektromagnetismoa

Eremu magnetikoa

Korronte zuzen batek
jasandako indarra

Korronte-balantza

Espira batek jasandako 
indarra eta momentua

Galbanometroa

Barlow-ren gurpila

Korronte zuzena

Espira

Solenoidea eta
toroidea

Iman baten 
oszilazioak (I)

Iman baten
oszilazioak (II)

Saiakuntza

Balantza baten beso batean hagatxo bat eskegitzen da. Hagatxoa eroalea da, 20 cm-ko luzera du eta iman baten polo bien artean kokatuta dago. 

Hagatxoa, balantzan bertan, pisatu egiten da bateria konektatu baino lehen. Bateria konektatu ondoren, berriro pisatu behar da. Pisu bien arteko diferentzia da, hain zuzen, eremu magnetikoak hagatxoko korronteari egindako indarra.

"Esperimentu" honen helburuak hauexek dira:

1.-Eremu magnetiko baten norabide eta noranzkoa ezagututa, eta korronte zuzen batena, lehenak bigarrenari egindako indarraren norabidea determinatzea.

2.-Indar hori neurtzea, eremu magnetikoaren eta korrontearen intentsitatearen aldaketen arabera.

Oinarri fisikoak

Korrontea konektatu aurretik Hagatxoa orekan dagoenean, balantzaren besoak egiten duen indarra,  F1, hagatxoaren pisuaren berdina da. F1=mg

Hagatxoa baterian konektatu ondoren

Hagatxotik korronte bat zirkulatzen ari da, i intentsitateduna. Eremu magnetikoak egiten duen indarra honakoa da:

Hemen B, eremu magnetikoa da,  L, eroalearen luzera, eta u_t korrontearen noranzkoa duen bektore unitarioa.

Eremua eta korronte-elementua perpendikularrak direnean, indarraren modulua hau da:

F_m=iLB.

Eta  indar magnetikoaren noranzkoa, F_m , irudian erakusten dena kasu ezberdinetarako:

Eremu magnetikoaren indarra, F_m, pisuaren alde ala kontra ere jarri daiteke, imanaren poloak aldatuz zein korrontearen noranzkoa trukatuz.

Saiakuntza

Berria botoia klikatzen den bakoitzean programak zenbaki aleatorio bat asmatzen du, 700 eta 900 bitartekoa, eta hagatxoaren masatzat hartuko dena, miligramotan, baina ezezaguna.

Hagatxoa pisatzeko, saguarekin, balantzaren kurtsoreak mugitu, urdina, gorria eta beltza, balantza horizontal jarri arte.

Adibidea:

Hagatxoa pisatu dugu eta hauxe lortu:  F₁=862 mg

Kontroletako laukitxoetan zenbakizko balioak idatzi: 

• Eremu magnetikoaren intentsitatea (gauss-etan) Eremu magnetikoa kontrolean.
• Korrontearen intentsitatea (Ampere-tan) Korrontearen intentsitatea kontrolean.

Zenbakizko balioak positiboak zein negatiboak izan daitezke:

Konektatu botoia klikatu, eta bateria  hagatxoaren muturretan konektatzen da.

Adibidea:

• Intentsitatea i=2.0 A
• Eremu magnetikoa 20.0 gauss, B=0.002 T
• Hagatxoaren luzera L=0.2 m, finkoa da programan. 

Egiazta ezazu, eremu magnetikoak egiten dion indarra hagatxoaren korronteari, gorantz dela: indar hau gezi urdin batez adierazi da. Honen eraginez, balantzak oreka galtzen du. Balantzaren kurtsoreak mugi itzazu, urdina, gorria eta beltza,  F₂=780 mg. jarri arte. Hortaz:

• Eremu magnetikoaren indarra:  F_m=F₁-F₂= 862-780= 82mg= 82·10^-6·9.8= 8.04·10^-4 N
• Bestalde, eremu magnetikoaren indarra hau ere ba da:  F_m=iBL=2·0.002·0.2=8·10^-4 N

Froga itzazu beste zenbakizko balio batzuk, eremu magnetikoarentzat (positiboak zein negatiboak), eta korrontearen intentsitatearentzat (positiboak zein negatiboak).

1. Egiazta ezazu indar magnetikoaren noranzkoa kasu ezberdinetan.
2. Neur ezazu indar magnetikoa balantzarekin.